Kampen for velsigning

 I . 05.03.2023

2.s.i fastetida. I. 5.mars 2023

Fauske kirke [Erdal 2003-Tveit 2005] 

Matt. 15, 21-28

Kyrie eleison.
Vi syng det ut på ulike melodiar. Nokre utan å tenkje over kva det tyder. Andre med djup innleving. Orda er ein del av vår gudsteneste. Av den faste liturgien som kjem att søndag etter søndag. Orda er greske. Dei einaste orda vi har på eit anna språk i det vi ber fram for Gud i gudstenesta. Men vi treng ikkje å uroe oss over at Gud ikkje skjønar gresk. Når til og med presten har greidd å lære seg litt av dette språket, så kan du vere trygg på at Gud ikkje treng tolk, korkje for å forstå eit bønerop på norsk eller på gresk. 

For Kyrie eleison er eit bønerop. Det var nettopp det ho ropa, den kanaaneiske kvinna vi har helsa på gjennom tekstordet på denne 2.s. i faste.

Kyrie eleison – Herre miskunna deg – tyder orda.
"Herre, du Davids sønn, miskunn deg over meg! – slik ropa kvinna frå Kanaan. Kyrie! 

Over alt der kristne samlast har vi teke med oss desse bønneorda inn i våre gudstenester, anten dei går føre seg i Noreg, i Sverige, i England eller i ei av pavens mange kyrkjer rundt om i verda.

Vi finn ikkje desse orda så mange stader i NT. Ein stad er nettopp i vår preiketekst. Her høyrer vi ropet frå den fortvila kvinna som bad for dotter si som var så ille plaga av ei vond ånd. I Luk.17,13 lyder ropet enno ein gong. Der er det fortvilte spedalske som ber i si naud, og i Matteus 9 og Matteus 20 møter vi blinde menneske som ber om miskunn og om nytt syn. 

Kyrie eleison – Det er ropet frå dei fortvila, frå dei hjelpelause, dei som kjenner trykket av sjukdom og vond lagnad.
Dette ropet får vi lov å ta i vår munn.

Og kanskje kan vi også gle oss over at Gud har høyrt ropet vårt. I alle fall har han gjort det mange gonger, om ikkje alltid, for mange av oss kjenner at Gud gav oss miskunn. Gud rekte ut handa. Gud kom oss til hjelp. 

I dag skal ropet repeterast. Vi ropar det ut her i Fauske kirke ved inngangen til fastetida. Vi ropar det ut med tanke på dei menneska som vert sett i fokus gjennom fasteaksjonen til Kirkens Nødhjelp. Dei som manglar det meste, ikkje minst vatn i kvardagen. Vatn til  drikke og til å vaske seg i.
Andre som treng hjelp frå Kirkens Nødhjelp er på flukt frå krigen i Ukraina. Eller dei frys og sørgjer i ruinane etter jordskjelvet i Tyrkia og Syria.
I kyrkjene våre, og i fasteaksjonen som konfirmantane seinare tek del i, ropar vi til Gud, høgt i kor: Kyrie Eleison.  
Ver med i ropet til Gud, på vegne av alle som lir naud: Kyrie eleison! 

Det er fastetid. På 2.s. i faste handlar det om kamp. Kamp for å verte velsigna av
Gud. Vi har allereie nemnt den kanaaneiske kvinna sin kamp for at Jesus skulle gripe inn og fri den plaga dotter hennar frå vonde ånder. 

Men vi las også om Jakobs kamp for å verte velsigna av Gud. "Jeg slipper deg ikke uten at du velsigner meg." Jakob gjekk inn i ein så reell og tett kamp med Gud for å få Guds velsigning at han rett og slett fekk skade på kroppen. Hofta hans vart slegen ut or ledd.
Dette var Jakobs utgangspunkt i kampen med Gud.

Det er eit ord til oss i dag også: Det nyttar å kjempe med Gud for å oppnå velsigning, det gode i livet.

For velsigninga har fleire sider. Velsigninga har ei materiell side. Det at Gud gjev oss helse, livsopphald, arbeid, slekt, eit godt liv; alt dette er uttrykk for velsigning frå Gud. Og alt dette er det lov å kjempe for. Ja, vi ser ofte korleis det nettopp har kosta kamp, strev og forsaking å oppleve materiell velsigning. Når ein så oppnår det, er det godt å kunne takke Gud for slike velsigningar. 

Men framfor alt er Guds velsigning ein åndeleg storleik. Det å oppnå at ein får kvile i Guds nåde, at ein kanskje får lov å tene han med bøn og arbeid, gjevarteneste og misjonsinnsats gjennom eit langt liv, og framfor alt at ein til slutt får fred med Gud og kan gå ut or dette livet med ei levande von om å få møte Gud ansikt til ansikt, det er den største velsigning vi kan oppnå som menneske her på jorda.

  "Jeg slipper deg ikke uten at du velsigner meg."

 Denne søndagen viser oss at vi kan ta tak i Gud. Jakob gjorde det. Den kanaaneiske kvinna gjorde det. Begge desse to, dei rett og slett kjempa med Gud for å få hans miskunn. For å oppnå hans velsigning.

 Eg vil i dag leggje vekta på dette at det nyttar å gå i nærkamp med Gud.
Det nyttar å gå tett inn på Jesus og leggje fram for han vår eiga naud. Vår uro. Det vi er redde for. Vi får jamvel rope til han på vegne av andre, slik dagens hovudperson gjorde det. Dotter hennar var ille plaga av ei vond ånd, kan vi lese.

Kva denne ånda eigentleg er, kunne vi sjølvsagt bruke tid til å fundere på. Det trur eg er lite fruktbart. Det står ingen ting om at Jesus dreiv ut den vonde ånda. Men at han gjorde jenta frisk:
"Kvinne, din tro er stor. Det skal bli som du vil." Og datteren ble frisk i samme stund.”

 Diverre er det slik i mange samanhangar at det frå talarstolar i kyrkjer og bedehus frå tid til annan vert framstilt som om livet som kristen er ein samanhangande dans på roser. At det berre er å falda hendene eller evnt. strekkje dei over hovudet og stemme i eit litt enkelt lovsongsvers, så fløymer velsigning og bønnesvar ned over ein.

Den som har levd som kristen ei stund veit at slik er det ikkje alltid.

Det er godt å vere kristen. Det er trygt å vere kristen.
Men det er ikkje alltid like lett å vere kristen.

Rett og slett fordi vi er menneske som ikkje forstår Guds tankar. Vi skjønar heller ikkje alltid korleis Jesus kunne handle slik han faktisk gjorde.

Kvifor var Jesus så uforskamma avvisande då denne kvinna ropa til han om miskunn for dotter si? Kvifor måtte ho finne seg i å verte samanlikna med ein hund?

Eg veit ikkje. For heller ikkje eg forstå alle sider ved Jesus.
Men eg ser at han let seg påverke. Eg ser at det nyttar å trygle og be. Det nyttar å kjempe.
Kanskje går det slik med oss som med Jakob? Han kjempa så hardt at han fekk skade på kroppen.

Heller ikkje det forstår eg fullt ut. Men det lærer meg i alle fall ein ting:

I ein slik kamp viser ikkje Gud seg som den allmektige og uovervinnelege som vi menneske ikkje har noko å stille opp mot. Det er ikkje den allmektige skaparen som tek fram kreftene sine i denne kampen. Det er derimot Gud som gjennom det at vi møter motstand, viser at han verkeleg er der. Vi har ikkje med luft og tomrom å gjere, men med ein reell og nærverande Gud som både kan gje oss skade på kroppen, men som i endå større grad ynskjer å gje oss av si rike velsigning. 

”- du har kjempet med Gud og mennesker og vunnet." Det var ordet Jakob fekk høyre etter kampen
mot Gud. Jakob hadde sigra til slutt. Han fekk det han kjempa for. Guds velsigning

Kvinne, din tro er stor. Det skal bli som du vil." Og datteren ble frisk i samme stund.”

Det var ordet kvinna vi samlar oss rundt fekk høyre. Ho fekk det ho kjempa og bad om. Ikkje berre for sin eigen del. Det viktige var at dottera som kvinna gjekk i forbøn for, ho fekk helse og lækjedom. 

Kyrie eleison! Herre, miskunne deg!

Eg er sikker på at dei fleste av oss har våre grunnar til å rope på Gud. Til å kjempe. Vi har noko vi ber om. Nokon vi ber for. Vi er urolege og redde for kva terror og krig kan gjere med jorda vår.

Vi ropar til Gud i dag.
Vi går inn i kampen. Vi set trua vår på prøve, og vi gjer det i tillit til at han som skjønar både gresk og norsk vil høyre, og at han i si tid vil svare.

Jeg vil med kvinnen fra Kanaans egne
rope i lengsel og aldri bli still
før du på bønnen til slutning må tegne:
Amen, ja amen, deg skje som du vil!

                                                              (NoS 158, v.5)

 AMEN