Hosianna

1. s. i adventstida. III. 28.11.2021.
Salangsdalen kapell. 50-årsjubileum
Matt. 21, 1-17 (Forteljingstekst/evanglietekst)

I 50 år, sidan 1971, har bygdefolket her i Salangsdalen toga inn i kyrkjehuset på denne staden. Eit enkelt, lite og praktisk kapell, til glede og til velsigning for alle dykk som bur i denne bygda. Gudstenester og oppbyggelege samlingar. Dåp, vigsel og gravferd. Minnesamvær og konfirmasjonsfestar. Alt slikt som eit kyrkjehus skal vere ramma for.

Ein gong opplevde de det vonde at kapellet brann ned, men i 1982 stod bygget fram, nyreist frå oske og ruinar.

Og i dag, på den første dagen i eit nytt kyrkjeår samlar vi oss til jubileumsglede i frost og snø, og litt dagslys før polarnatta snart skal opne seg for nordlys og stjerneskin over denne staden.
I skogane rundt oss ruslar det kanskje ein og anna bjørn som ikkje har forstått at det er lurast for han å gøyme seg inne i Sverige ein stad. Og heilt sikkert går det rundt mange eksemplar av skogens konge som har overlevd jakttida så langt.
Uansett vakker vinternatur, skog eller dyr, så det er vi, menneska på denne staden, kyrkjelyden i Salangsdalen, som no skal helse på den kongen som vil møte oss til enno eit nytt nådens år.
Ikkje berre i eit jubileumsår som vi stig ut or, men i eit nytt, nådens kyrkjeår som vi i lag går inn i.

Borna i bygda har vore samla sidan frukosttider i dag og førebudd pynting av juletre, dei har øvd på songar, og dei har sett farge på salmesongen ved å hjelpe oss alle med å gjere som dei gjorde i Jerusalem den gongen Jesus kom ridande på eselet.
Vi ropte og song det ut i glede: «Hosianna! Velsigna vere han som kjem i Herrens namn. Hosianna i det høgste!»

Det er så flott at vi har borna mellom oss i dag. Unge menneske. Slike som slett ikkje hugsar det som hende for 50 år sidan då kapellet var bygd. Eller for snart 40 år sidan då det reiste seg etter ein brann. Historie kan vere nyttig. Men det er framtida vi skal oppleve. Borna er notida. Borna er framtida.

I lag med borna skal vi gjere som dei gjorde i Jerusalem for lenge sidan, og som vi alt har gjort her i kapellet i dag: Rope til Jesus enn ein gong: Hosianna!
Veit du kva det ordet betyr?
Hosianna betyr «Kom med hjelp!» eller: «Gje frelse!»

Tenk om dette vart eit rop vi kvar for oss la hjarta vårt i når vi får høyre at no kjem Jesus til oss.
Enno ein gong er det det som skal stå i sentrum når vi i vekene framover førebur jula og høgtid.
Jesus kom til oss ein gong. Den aller første jula kom han til jorda. Eit lite barn, fødd av ei ung mor.
Eit barn som Maria fødde til jubel frå englar, sende frå himmelen. For barnet hennar var meir enn vanlege guteborn. Han var også Guds son.

Jesus kom til oss på denne jorda. Jesus kom til dei som levde i Israel i hans samtid. Han var gutt, han vart mann, og han stod etter kvart fram mellom sine eigne og gjorde det klart at han kom frå Gud.

Han kom til sine eigne, og etter kvart som tida gjekk og Jesus vart meir og meir kjent, forstod mange at Jesus ikkje var som andre menn. Han heldt store talar som gjorde inntrykk på tilhøyrarane. Han møtte menneske med varme og omsorg. Til og med gjorde han store under og teikn som førte med seg at folk flokka seg rundt han. Rett før hendinga med inntoget i Jerusalem, kan vi lese at Jesus hadde gjeve synet tilbake til to blinde menn.
Difor stimla folk saman då han ein dag kom til Jerusalem og passerte gjennom byporten. Han sat på ein eselfole og reid inn i byen til stor jubel frå både born og vaksne.

Og så var det sjølve jubelropet då! Eller var det eit jubelrop?
«Hosianna! Velsigna vere han som kjem i Herrens namn. Hosianna i det høgste!»

Folkemengda ropa. Samstundes som dei vifta med palmegreiner som dei strødde langs vegen. Framfor eselfolen som kom med Jesus på ryggen, breidde dei ut kappene sine på vegen.

Det var jubel og fest for Jesus som kom. Men det var også alvor og forventning i ropa deira: Hosianna! - «Kom med hjelp!» eller: «Gje frelse!»
Det er advent. Det er forventning. Det nærmar seg jul. Då er det fest og feiring. For Jesus som kom. Som vart fødd. Det er det årlege jubileet for Guds son som vart menneske.

Jesus kom til Jerusalem.
I dag kjem han til oss i Salangsdalen. For å vere med på vår fest og feiring i dette huset som vi har vigsla til hans ære.
Han kjem slik at vi kan hylle han og helse han og ta mot han med glede og med opne armar.
Men i våre rop kan vi legge inn at vi treng han i våre liv. For at han skal kunne hjelpe oss med det som er vanskeleg for den enkelte av oss. «Kom med hjelp!»

Bruk dei orda med stort frimot, du som treng Jesus i din kvardag. Vi høyrde at han lækte blinde rett før han rei inn i Jerusalem. Og i tekstordet til oss i dag står det å lese at Jesus kom med hjelp også denne dagen. Vi kan lese at då han var på tempelplassen, så kom det nokre blinde og lamme til han, og han lækte dei.

Difor: Ver frimodig til å be om hjelp for dine sjukdomar. For dine sorger. For det du er redd for å møte på din veg gjennom livet.
Jesus kjem framleis til oss for å vere nær oss. For å gje oss hjelp.
Han vil være nær borna i mellom oss. Dei vaksne. Dei gamle.

Det er advent, og vi vil med våre Hosiannaropta ta i mot han som kjem til oss : «Gje frelse!»
Vi vil legge oss og våre liv i Jesu hender og tru at gjennom det skal vi får glede oss over hans frelse. Over at vi skal kunne håpe på det evige livet, det evige som startar her og no, mens vi lever kvardagane våre på vår eigen plass. I heimen vår. På skulen. På arbeidsstaden. Mellom naboar i bygda. I kyrkjelyden.

Jesu frelse og berging startar her og no. Og skal bli fullkomen når det evige opnar seg framfor oss, bak slutten av jordelivet.

Jesus kom til oss på denne jorda den første jula.
Jesus kom seinare til sine samtidige medmenneske på ein eselfole.

Jesus kjem til oss i dag og vil være nær oss i dette kapellet som vi i glede jubilerer for.
Jesus skal ein gong kome tilbake og hente oss inn i sitt evige rike.
Og heile tida vil vi med forventing rope til han: Hosianna! Kom Jesus! Hjelp oss, berg oss. Frels oss.

Gratulerer med jubileet for Salangsdalen kapell.
På jubileumsdagen går vi med glede inn i eit nytt kyrkjeår.
Vi går ut her i frå med forventning til jula som kjem mot oss.
Vi ventar på Jesus, og ropar våre Hosianna til kongen vår.

God adventstid!

AMEN

 

"Hjemme i himlen"

 

Allehelgensdag II. 07.11.21
Bardu kirke
Matt. 5, 13-16

I kveld skal vi syngje ein salme av Leonard Gudmundsen. Han var frå Harstad, og har skrive ein drøss med songar, og nokre av dei har han også sett melodi til. Etter at vi om litt har lese namna på, og tent lys til minne om, dei som døydde her i Bardu sokn i perioden frå Allehelgensdag i fjor til i dag, skal vi syngje salmen «Hjemme i himlen» av Leonard.

Eg fekk møte han ein del gonger. For i mine første år som prest  var han og eg tilsette i same organisasjon, Det norske lutherske Indremisjonsselskap, det som i dag heiter Normisjon. Difor vart eg litt kjend med han som kollega før han døydde altfor ung, berre 65 år gammal. Han var ein av dei aller mest folkekjære og etterspurde predikantar for Indremisjonen for 40-50 år sidan.

Få salmar eller songar summerer så godt opp essensen og poenget med denne dagen i kyrkjeåret, Allehelgensdag, som salmen «Hjemme i himlen». Ikkje fordi det er så imponerande stor poesi. Men fordi det er så enkle og folkelege ord som er kledd i ein like enkel og velklingande, folkeleg melodi som til saman kan opne hjarte og auge for det vi vil løfte fram som det store håpet vi vil setje lyskastaren på nett no:

Hjemme i himlen skal ingen mer gråte.
Herren skal selv tørke tårene av.
Hjemme i himlen skal ingen mer sørge.
Ingen skal dø eller legges i grav.

Hjemme i himlen!
Eg veit i praksis ingen ting om dei menneska vi tenkjer på og minnes på denne gudstenesta. Dei aller fleste av dei var døde før eg kom til bygda her for litt over to månader sidan. Difor er det heller ikkje så veldig mange av dykk pårørande eg har fått møte, men nokre er det trass alt.
Men nett no spelar det ikkje så stor rolle.
For det er ikkje mi oppgåve som prest å vite så mykje om liv som er levd til endes.
Det er heller mi oppgåve å seie noko til alle oss som enno lever som kan gje oss eit håp på ein slik dag.
Eit himmelhåp. Eit frelseshåp. Ei forløysing av ein lengt mot det ukjende i det evige.

Leonard Gudmundsen syng om ein himmelsk jubel der framme. Jubel for frelste som er berga i hamn, som han uttrykkjer det.
Er det slik at kvart einaste døde menneske når fram dit? Til himmelen. Er det slik at vi kan vere sikre på at våre kjære faktisk er der no? Og at vi kan vere like sikre på at vi sjølve kjem dit på oppstodedagen? Dagen som vi ventar på når det siste kalenderbladet vert snudd i denne tida.

Det finst heilt sikkert mange prestar og teologar som utan vidare vil svare ja på det.
Alle kjem til himmelen til slutt hevdar dei.
Andre er like tydelege på at slik kan det på ingen måte vere.
Sjølv må eg innrømme at eg synes svaret på dette er vanskeleg å vere sikker på. For ved å lese i Bibelen er det mogeleg å finne ord og utsegn som peikar i både den eine og den andre retninga.

Men det eg er sikker på, det er at Bibelen fortel oss at der framme ein stad kan vi tru og håpe på at det finst ein plass i Guds nærleik der mange, mange som trudde her i dette livet skal vere i lag. Korleis det evige livet vil utfalde seg i detalj gjev Bibelen berre små, forunderlege blikk inn i som ikkje avslører meir enn det vi kan eige som eit håp, og som Leonard Gudmundsen har sett desse enkle orda på:

Hjemme i himlen er smertene borte.
Ingen skal lide og pines som her.
Hjemme i himlen skal ingen mer klage.
Fullkommen glede skal fylle oss der.

På denne dagen er det likevel noko viktigare å seie til kvarandre enn at salmeboka vår har med ein flott salme på denne dagen, skriven av ein diktar, komponist, songar og predikant her frå dette fylket.

På denne dagen les vi også ord frå Jesu eigen munn, henta frå sjølvaste Bergpreika.
Det handlar om korleis dei som trur på Jesus skal leve. Korleis dei skal vere førebilete for andre. Korleis dei kan vere med å vise vegen for alle som tenkjer seg heim til himmelen for å møte Jesus.

Då talar Jesus om å vere lys og salt i den verda vi lever i.

Menneske som er lysande føredøme.
Menneske som ber i seg krafta som ligg i saltet. Krafta til å bevare friskt det som elles vil rotne. Krafta til å setje smak på det smaklause. Krydder i livet.

Slike eigenskapar skal dei som trur på Jesus bere med seg.
Ja, det er som om Jesus rett og slett konstaterer at dei som høyrer han til allereie har desse eigenskapane:

Dere er jorden salt!
Dere er verdens lys!

Tenk litt på det, du som trur. Kanskje trur du ganske lite, men likevel – nok til at du kjem innom kyrkja av og til. Nok til at du er medlem. Tru nok til å døype borna dine. Og kanskje også til at du eig håpet som gjer at du kan gle deg over songen til Leonard Gudmundsen?
«Hjemme i himelen» - er det ditt håp, at dei orda er sanne for deg?

Lat ingen røve frå deg håpet som ligg i songen.
Lat ingen krasje krafta i Jesu ord, sagt til dei som vil høyre han til: «Dere er jorden salt! Dere er verdens lys!»

Dette er ord med håp i seg. Håp om at vi er sette inn i ein samanhang der vi skal få leve liv som er slik at folk opplever oss som gode medmenneske. Som gode foreldre. Som gode søner og døtre. Som naboar, samfunnsborgarar og kyrkjemedlemmer.

Om vi vågar å opne oss for dette, er vi på vegen. På rett veg. Vegen mot himmelen.
Då kan vi kanskje også sjå for oss at ordet helgen ikkje er eit meiningslaust ord om våre kjære som vi i dag saknar. Helgenar, ikkje fordi dei var perfekte. Men med alle sine feil og manglar, levde dei kanskje slik at nokon fekk eit glimt av lyset, himmellyset, gjennom livet deira.

Lys og salt. Det er orda Jesus set i fokus på denne søndagen.
Lyset kunne vi sagt veldig mykje om. Lat meg berre minne om noko heilt enkelt:  Når vi tenner lys heime i stova vår, så er det eit teikn på at vi er der inne. Vi er heime. Vi kan treffast der.

I dag tenner vi mange lys her i kyrkjerommet.
Vi er heime no. Vi treffest her.
Men dei første lysa vi tende her i kyrkja i dag, var altarlysa.
Ved altaret bur Gud. Der møter vi han. Der møter han oss.
Gud er her, med sitt nærvær, med sitt lys. Vi går han i møte, og ber med oss håpet om ein gong å stige inn i det store lyset. Hjå Gud. Hjemme i himlen!

AMEN