JULEGLEDE

 

Julaftan 2015
Brekke kyrkje
Luk, 2,1-20

 
Det er ikkje langt frå Sogn til Sunnfjord. Frå Gulen til Gaular. I Gaular var eg prest i ti år. Difor har eg køyrt tallause gonger mellom Sognefjorden og Lindås der eg kjem i frå, der eg hadde hytta mi i alle år eg budde i Sunnfjord, og der eg altså bur no. Eg har køyrt forbi på vegen på andre sida av Instefjorden og sett over til kyrkja her i Brekke.  Fordi Brekke stort sett alltid har vore ein stad til å køyre forbi, så veit eg ikkje veldig mykje om Brekke, anna enn at eg hugsar år tilbake, og ein del timar i ferjekø på veg nordover.
Endeleg vart det tid for meg til ikkje å fare forbi Brekke. Men til å stanse her ei lita stund. Kunne eg funne ein betre rasteplass langs vegen enn her i kyrkja i Brekke på sjølvaste julaftan?
Takk for at eg får stogge litt i lag med dykk i dag.

 Så er det altså slik at Gulen og Gaular, og Brekke og Sande, der eg budde, har ein felles ting i lag: Vi er naboar til Fjaler og til Dale der diktaren Jakob Sande var frå. I Sunnfjord er Jakob Sande helten no ved juletider. Han som tende julelys i stille grender.
Kanskje er det slik her og? I alle fall song vi den uendeleg vakre salmen hans til innleiing av julefeiringa her i bygda.

Denne mest vestlandske salme av alle salmar, har gleda med seg. Julegleda.

«Og glade med song dei helsar
sin broder i himmelhall,
som kom og vart heimsens Frelsar
som barn i ein vesal stall.»

Alle julehelger ber gleda med seg. Julegleda. I dag handlar det om barnet som kom frå Gud. Om barnet som var Gud. Men det var også menneske. Lite. Nyfødd. Hjelpelaust overgjeve til to varme omsorgspersonar som Bibelen teiknar opp for oss med glansfulle strekar.  

Våre julehelger ber glansen i seg. Idyllen. Vi tek med oss strekane frå Bibelens teikningar av det som hende.
Vi gjer oss førestillingar om korleis det såg ut. Barnet.
Korleis dei såg ut. Foreldra.
Korleis det såg ut i Betlehem. Fødestaden.
Og då skapar vi idyll. Vi lagar jula til ein idyll. Og er det ikkje fint nok, så strør vi på med lys og fargar. Med gåver og mat. Med drikke og fest.
Og for alt eg veit så er det kanskje ein og annan her i den våtaste av alle bygder i landet vårt som framleis drøymer om at jula skal vere kvit. Det er i alle fall ein illusjon dette året når det er omtrent same temperatur i jula som i juli. 

Det er litt brutalt å seie det, men eg vågar å opna munnen og ytre at våre julehelger truleg er tufta på eit bedrag av idyll. Men vi let oss gjerne bedra. For det er behageleg. I bedraget er det rom for å byggje inn alt vi skulle ynskje var veltilpassa, idyllisk, -gjerne innskrive i ein norsk julesalme med lys i stille grender.  

Men vår julehelg i år er farga i nye fargar. For filter etter filter er plukka bort frå augo våre, slik at andre nyansar av det som hende i dei dagane også kjem inn i lyset. Vi kan sjå meir. Sjå at det har hendt uendeleg mykje, også rundt oss sidan sist vi feira jul.
Det siste året har vore så dramatisk at julefargane har skifta sidan i fjor.

Julehelga dette året skal som alltid lysast opp av orda om det som hende då Jesus vart fødd til jubel og englesong i Betlehem. Då kom han til oss som 

«-barnet, Guds son, vår sonar,
som døden for evig batt» 

Men så tok ting til å hende. Etter fødselen i Betlehem. Mens barnet enno var lite. Framleis som nyfødd å rekne. Men allereie stort som menneske. Så stor at kongen, Herodes, sjølv vart liten. Så liten at han krympa menneskeverdet sitt til ein despot. Han sette i gang ein av dei verste terroraksjonar historia kjenner til. Barnemordet i Betlehem.

Difor må eg bruke mi julehelg i år til å tenkje på at slik vart barnet og foreldra flyktningar. I Matteusevangeliet kan vi lese korleis Josef og Maria og Jesusbarnet vart ein flyktningefamilie som for ei tid rømde til Egypt. Dei måtte bort frå despotiet for å berge liv. Eit liv som seinare skulle ofrast for alle oss som vil feire jul i år.  

Julehelga som kjem oss i møte i år, er ikkje berre full av glans og glitter, men også fylt av sot og røyk som vårt lokalsamfunn heime i Lindås, ikkje lenger unna enn i dykkar nabokommune, presterte å by til dei som flyktar frå despoti, krig og redsle nett no.  

Kan julehelga bere glede med seg, også dette året?
Heldigvis – ja! For juleglede er større enn vondskap, dumskap og redsle for framande.
Juleglede er tufta på engleord om ei glede for heile folket. For meg og for deg som vil starte vår julefeiring i lag i kyrkja.

Men ei glede vert alltid større når vi deler den med andre.
Difor deler vi gåver med kvarandre når vi feirar Jesu fødsel.
Difor skal vi dele fridom og tryggleik med dei som rømer frå despoti og livstrugande forhold akkurat dette året.

I år møter vi dei, dei som rømer frå eit heimland der Kvirinius ein gong var landshovding, ikkje langt frå Betlehemsmarkene der himmel og jord vart lyst opp av englenærvær den alle første julenatta.
Julegleda og englesongen frå Betlehem er for alle. Anten vi kjenner jula som full av glans og glitter og lukt av pinnekjøt, eller om vi har lukta av bomber og røyk med oss i kleda når grenser vert kryssa.  

Denne julehelga skal mi juleglede vere over at han som kom til oss under englesong og jubel julenatt, - han veit kven vi er, alle vi som helsar han.

Han ser «tusene barnehender» som held sine lys mot himmelen.
Han ser dei som speidar mot nord og desse lysa, på veg gjennom ei mørk natt i ei mørk tid. Han ser dei, for han var nemleg som ein av oss. Til og med var han ein flyktning!

God jul, i glede over at Frelsaren er fødd!

AMEN