"Med sjel og kropp skal jeg stå opp.."

22.06.2014: Vigsling av gravplass.
Åsane kirkegård, trinn 4.

Ein gravplass er ein stad som det knytta mange merkelege forestillingar til.
Nokre vert redde av å vere på ein gravplass. Andre vil ikkje bu slik at dei kan sjå ein gravplass frå stova heime. Mørke kveldar med lyn og torden over gamle gravsteinar er kulissar i mang ein skummel film.

Eigentleg er det underleg at det er slik. Eg veit ikkje om ein fredelegare stad enn ein gravplass. Ein kyrkjegard er finare enn nokon park. For her har vi alle eit eigarforhold. Til tre og blomster. Til benkar og vegar og kvilestader. Til grøn plen ein vakker junisøndag.  Men mest av alt til sjølve grava. For her har vi graver som er våre. Her kviler dei etter livet som vart levd – kort eller langt – dei vi var glade i. Dei som ligg i jorda er di eller mi slekt. Og ein dag skal grava mi opnast og leggjast att når min kropp skal gøymast.

Måtte det vere fred som kviler over alle slike handlingar.

At det kan vere underlege forestillingar om kyrkjegardane våre har sant å seie også eit visst grunnlag i det vi kan lese i vår Bibel. I GT, hjå profeten Esekiel, kap 37, kan vi lese noko av det merkelegaste av alt som står i Den heilage boka. Overskrifta på dette kapittelet er formulert slik: «Døde knokler blir levende». Kapitlet handlar om at profeten ser korleis knoklar av døde menneske får kjøt og bein og ånd og liv på nytt.
Her og no er ikkje tid og stad for å utdjupe desse profetorda.

Men ein ting kan det vil les her seie oss:
At Gud er Herre over gravene og over dei døde, og at Gud tenner eit håp om at ein gong skal dei døde få nytt liv som går over i det evige.

I Esek.37.12-14 les vi: «Så sier Herren Gud: Se, mitt folk, jeg åpner gravene deres og lar dere stige opp av grav. Så fører jeg dere til Israels land. Mitt folk, dere skal kjenne at jeg er Herren når jeg åpner gravene deres og lar dere stige opp av grav! Jeg gir dere min ånd så dere blir levende, og lar dere finne hvile i deres eget land.»

Kva betyr dette?
Først og fremst er det eit varsel frå Gud om at han har makt over døden og dei døde. Han har skaparkraft til å gje nytt liv. Til å reise opp det som døydde.

Slik han talte til liv då han skapte ein gong i opphavet, slik skal Gud nyskape og gje livet som gåve enno ein gong. Det skal skje når denne tida er brukt opp og det ikkje er fleire dagar att. Ved grensa som fører inn i det evige.

At dette er meir enn tomme ord frå ein forvirra profet ein stad langt tilbake i det gammaltestamentlege, det har Gud gjeve oss prov på. Han gjorde det då Han reiste Jesus opp or grava påskedagen.

Som kristne ynskjer vi å vigsle jorda vi legg våre døde i.
Ikkje fordi Gud treng det. Han vil vite å ordne knoklar og bein og gje dei nytt liv når den store oppstodedagen renn. Det skaper Gud utan moderne gravkart på data. Det får han til med levningar av menneske som ligg i havet eller på ei avsvidd branntomt

Men vi treng det. Vi som lever treng å vigsle denne staden. Vi som brukar kyrkjegard og gravplass. Vi vil kvile i jord som er merka av orda om oppstode. Som er farga av håp. Som er lyssett frå Guds evige lys som aldri skal slokne.

Med skriftord og bøn, og med salmetonar, vigslar vi denne gravstaden.
Vi gjer det i tru, og med håp om at vi ein gong skal få kjenne sannninga i dei gamle profetorda: «- Mitt folk, dere skal kjenne at jeg er Herren når jeg åpner gravene deres og lar dere stige opp av grav! Jeg gir dere min ånd så dere blir levende, og lar dere finne hvile i deres eget land»

Med sommar i røystene vår har vi alt sett tone til våre forventingar og vår glede over utvidinga av den vakre kyrkjegarden her i Åsane:

Med sjel og kropp skal jeg stå opp
og blomstre i ditt rike,
når denne jord må vike.

Med dette i tankane våre samlar vi oss i bøn for utvidinga av kyrkjegarden vår.

Lat oss be….

Talsmannen

2.pinsedag I. 09.06. 2014
Valestrand, Osterøy
Johs.16, 5-11

Preike i høve at sokna på Osterøy er overførte frå Nordhordland prosti til Arna og Åsane prosti

«Det er det beste for dykk at eg går bort»
Kven er det som talar slik?
Det kan høyrast som ein litt snurt bedriftsleiar som får refs frå eit bedriftsstyre. Han blir så opprørt over dette at han vel å ta sin hatt og gå. På dagen.
Slik har det kanskje vorte uttrykt på Stadion inne byen òg. Både store søner frå denne øya og rappkjefta nordlendingar har meir eller mindre friviljug vorte sende på dør når motgangen kom mellom tribunane. «Det er det beste for dykk at eg går bort» Så gjekk dei, og ingen betre kom inn i staden!
Eller kanskje er det prosten i Nordhordland som frå garden sin, klemt der oppe mellom flotte, høge sognefjell og sjølvaste Sognefjorden, synest han har rikeleg å styre med? Då får Osterøy berre fare, og han kan trekkje seg tilbake til kontoret i Knarvik og regjere over alle prestane på øyar og holmar og skjær nordom Osterfjorden.
«Det er det beste for dykk at eg går bort» No går han, prosten i Nordhordland. Så får vi sjå om det kjem noko betre i staden frå Arna og Åsane.

«Det er det beste for dykk at eg går bort» 
Orda vi har høyrt har sjølvsagt eit heilt anna opphav og ein heilt anna bakgrunn.
Vi har samla oss til gudsteneste, og det er pinse.
Det er pinse, og som alltid elles i vår kyrkje er det Jesus som er hovudpersonen.
Men i dag er det som om hovudpersonen stig litt til sides for å la oss ana noko av det ubegripelege – nemleg at Jesus kan stå fram mellom oss i ulike skapnader. No presenterer han seg for oss ved å introdusere det vi gjerne omtalar som den tredje personen i den guddommen Jesus sjølv er ein del av. Vi får høyre om Talsmannen. Talsmannen som rett og slett er eit anna namn på Den Heilage Ande.

Om Talsmannen seier Jesus: ”- når han kjem, skal han gå i rette med verda og vise henne kva synd er, kva rettferd er, og kva dom er..”

Kva er det Jesus er ute etter å seie oss i dag?

For å forstå det, må vi enno ein gong gå tilbake til desse merkelege orda:
«Det er det beste for dykk at eg går bort»
Med forunderlege ord talar Jesus til sine næraste vener for å forklare dei det som ikkje kan forklarast skikkeleg med vanlege ord. Han seier eigentleg: Det er best at eg går bort, for då kjem eg dykk så mykje nærare.
Jesus vil være nær oss. Han vil kome så tett inn på oss at vi forstår dei verkeleg grunnleggjande spørsmåla i livet; dei vi lett skubbar til sides; dei tinga vi helst ikkje vil snakke om: synd – rettferd – dom.

Og for å kome tett inn på Jesus treng vi ikkje reise langt av garde. Vi treng ikkje flybillett til Israel eller adresse i Jerusalem. Når vi vil møte han, kan vi samle oss kvar som helst, anten det er i 250-metersskogen her i Valestrand, i den gamle kyrkja på Hamre eller i den splitter nye som reiser seg rett på andre sida av fjorden, i Knarvik, der eg bur. Same kvar vi er, så vil han kome veldig nær kvart einaste menneske.
Berre ein ting hindrar han i å kome tett på oss, og det er vår eigen reservasjon og redsel for å sleppe han nær oss.

Jesus kjem nær oss fordi han har ein Talsmann som alltid er her. Ein talsmann, eller ein advokat, er ein som talar på vegen av oppdragsgjevaren.
Når Jesus i vårt tekstavsnitt forklarar læresveinane sine at det skal kome nokon som skal fylle tomrommet etter Jesus når han ikkje lenger er synleg til stades mellom dei, så er det eit forvarsel om det som skal skje i pinsa vi eigentleg høyrer om. Talsmannen Jesus nemner, det er Den Heilage Ande. Anden som skulle fylle læresveinane med kraft, innsikt og forstand når det etter kvart vart pinse for aller første gong.
Denne Heilage Ande, Talsmannen, skal vere tett på Jesu vener når Jesus sjølv ikkje lenger er mellom dei. Slik han faktisk også er det i ei levande kyrkje i dag.

Nesten kvar søndag døyper vi born i gudstenestene våre. Det aller første som hender etter at eit barn er døypt, er at presten legg handa på barnehovudet og seier: ”Den allmektige Gud har no gjeve deg sin heilage Ande, gjort deg til sitt barn, og teke deg inn i sin truande kyrkjelyd….”

Ved dåpen flyttar Talsmannen , Anden, inn i våre liv.
Han er her på vegne av Jesus. Han er her med ei heilt særleg oppgåve.
Han skal vise verda kva synd er, kva rettferd er, kva dom er.

Mange synest dette er lite aktuelt. Det er uinteressant for dei fleste. Avisa Vårt Land kunne sist onsdag over heile første sida fortelje at snart veit ingen lenger kvifor vi feirar pinse.
Om du er ein av dei dei som veit lite om pinsa, så prøv å ta dette med deg no:
Pinsa er ei fest fordi vi tek innover oss at Jesu lar seg representere i vår tid. Han er her midt mellom oss no. Ved sin Ande. Ved sin pust. Han møter oss og har noko viktig å fortelje oss, noko som angår alle som lever i 2014:
Han skal vise verda kva synd er, kva rettferd er, kva dom er.

For Jesus er dette så viktige spørsmål at han listar dei opp som dei første tinga Talsmannen hans skal lære oss noko om.

Kva er det då som er synd?
”Synda  er at de ikkje trur på meg” seier Jesus.

Synd er altså det som skaper eit skilje mellom menneska og Jesus. Mellom menneska og Gud. Det er ingenting som gjer det så grunnleggjande som vantru. Å ikkje trur på Jesus, det er den store synda. Verre enn mange andre store synder som vi kvar for oss er i stand til å gjere når vi er egoistar, når vi er sjølvopptekne, når vi snyt på skatten eller når vi råkøyrer med bil. Vantru er verre enn det vi er ein del av når vi som samfunnsmessig kollektiv syndar ved miljøkriminalitet, krigar, undertrykking eller overgrep. Ingen ting  av dette, heller ikkje noko anna av alt det som kallast for synd fordi det er brot på eit av dei ti bodorda, skal orsakast eller takast lettvint på.
Men Jesus vil likevel lære oss: ”Synda er at dei ikkje trur på meg”.

På same måten seier Jesus noko om kva som er rettferd. Også dette er eit slikt ord som ikkje er det første vi finn på å søkje etter når vi skal prøve ut Internett på ein ny PC. Og sant å seie uttalar Jesus seg temmeleg kryptisk nå han skal forklare kva som er rettferd: ”Rettferda er at eg går til Far, og de ser meg ikkje lenger” seier Jesus.

Slik eg tolkar dette, så trur eg Jesus vil seie oss noko om at det ligg ei innbyding i at vi får kome til vår himmelske Far. Slik den rettferdige og fullkomne Jesus får kome til sin Far i himmelen, slik skal dei som er rettferdige fordi dei trur på Jesus også ha ein heim der. Den som er rettferdig ved trua på Jesu har ein open veg til Gud. Slik Jesus går til sin Far, slik skal vi også kunne gå til han vi ber til og med Jesu eigne ord kallar for ”Vår Far, du som er i himmelen.”

Det siste Jesu nemner som Talsmannen si oppgåve, er at han skal lære oss kva dom er. Det er  at ”han som herskar over denne verda er dømd”.

-han som herskar over denne verda  - Hovdingen over denne verda - som det tidlegare var omsett; det er den vonde sjølv. Det er djevelen. Han som vi i vårt dåpsrituale seier at vi forsakar.

Vågar vi å ta inn over oss den triumf det eigentleg ligg i dette?
At vi som kristen kyrkje skal få kvile i at alle gudlause og djevelske system og maktapparat som vi ser i verda rundt oss, dei er dømde til undergang av Jesus sjølv. Det er så mangt som kan trollbinde våre augo; så mangt som vert retta ut mot oss av herskaren eller hovdingen i verda for at vi skal tru at her ligg lukke og framtid gøymd. Men det viser seg å vere eit bedrag.
Den endelege og store dommen skal vere over vantrua, over urettferda og over han som herskar over denne verda.

I denne dommen ventar ei frikjenning for dei som trur.
 For dei som med eit hjarta som bankar i forsiktig tru stig vi inn i tida etter pinse også dette året.

Må Gud ved sin Heilage Ande gje deg tru på Jesus så syndene dine kan gøymast ved foten av krossen hans.
Må Gud ved sin Heilage Ande vise deg kva rettferd er slik at du i tru og tillit til Jesus kjempar for den her på staden du bur, i kyrkjelydane på Osterøy som no er ein bit av Arna og Åsane prosti.
Må Gud ved sin Heilage Ande vise deg kva dom er – at herskaren over denne verda er dømd, men at du ved trua på Jesus skal gå frikjend gjennom dommen. Gå gjennom dommen og inn til Far – der også Jesus er, mens hans Ande er her, mellom oss.