- ein betre vår ein gong

1.påskedag III. 21.04.2019
Gjerstad kyrkje
Johs 20,1-10

Denne preika vart fødd på langfredag.
Denne uendeleg vakre langfredagen, meteorologisk sett.
Eg kjende sola som varma. Observerte gradestokken som stogga på rundt 20 pluss. Og ved kveldstid, då eg sette meg ned for å skrive preike, hadde det skjedd: Bjørka utanfor vindauga hadde kledd seg i grønt i løpet av den lange fredagen.

Vinteren var overvunnen. Tida med døde kvistar som fall frå trea når vinden kom, den var slutt. Sevja har gjort greinene seige, og grøne og fulle av liv.
Denne årssyklusen kjenner vi så inderleg vel. Og vi lengtar mot at det skal skje, dette som nordlandsdiktaren Elias Blix har sett så vidunderlege ord på:

Du vår med ljose dagar,
med lengting, liv og song,
du spår at Gud oss lagar
ein betre vår ein gong,

Preika føddest langfredag. På årets vakraste dag, så langt.

Men langfredagen er ingen vakker dag, trass i sola og våren og alt som kan skje når naturen spelar på lag på begge sider av Osterfjorden.
Eg måtte ta det inn over meg då Dagsrevyen kom til endepunktet den kvelden, og vêrdama forkynte at allereie påskedag, altså i dag, så ville vestlandsregnet vere tilbake.

Eg måtte riste av meg godkjensla, og hugse med meg sjølv: Langfredag var den mørke dagen. Mørkret fall over landet mellom den sjette og den niande timen, las vi i preiketeksten på langfredag. (Matt 27,45) Mørkret som understreka Jesu død. Naturen som viste alvoret.

Det står også i Matteusevangeliet at då Jesus døydde, så « -rivna forhenget i tempelet i to, ovanfrå og heilt ned. Jorda skalv og berga brast. Gravene opna seg og kroppane til mange av dei heilage som var avlidne vart reiste opp frå dei døde» (Matt 27, 51-52)

Jesu død og Jesu oppstode, heile påskeunderet har rett og slett kosmiske dimensjonar.
Det er som om menneskeord og vitnemål frå skremde læresveinar må ha støtte i noko endå traustare, noko som står att som ein del av Guds skaparverk etter kvart som vi menneske smuldrar bort og vert til jord att.

Jesus døydde.
Jesus stod opp.
Det er hovudpoenget i påskeevangeliet.

Og eg tenkjer med glede tilbake på den vakre langfredagen her på våre kantar av landet.
Kulde, is, regn og visne blad.
I møte med påska i år fekk vi sjå det: Livet sigrar! Livet vert fornya.
«Livet vant, dets navn er Jesus» syng vi i ein påskesalme.

Ja! Nettopp dette handla det om når påskedagen renn. Vi går inn i evangeliet mens det enno er mørkret som rår: «Tidleg om morgonen, medan det endå er mørkt, kjem Maria Magdalena til grava». Slikt vert evangelieorda til oss i dag innleia.

Medan det endå er mørkt. Men mørkret lyt vike for sola. For lyset.

Slik eg har vore vitne til det vi alle har sett i år, at vinteren må gje tapt for sola og sleppe livskreftene som søv i jorda laus så det nake og brune vert grønt og livfullt, slik fekk Jesu næraste vener etter kvart aninga av at det underfulle hadde hendt.

Det som er meir ubegripeleg enn at våren kjem på nytt. Det har vi sett så mange gonger før. Det veit vi skjer. Til og med der snøen er som aller djupast, og der kuldegradene var mange og blå midtvinters, der er vi trygge på at livet spirer på nytt.

Men kan vi makte å tru det same når vi står ved ei opna grav, og med tårer ser kista med den vi var så glad i vert senka ned?

Vi høyrer lyden av jorda som fell på kista. Dei tre første spadane med jord. Grava skal fyllast att og ikkje opnast før det skjer det presten seier med desse orda vi har høyrt før:
Av jord er du komen. Til jord skal du verta. Av jorda skal du atter stå opp.

Den einaste grunn til at desse presteorda gjev meining, er at vi har hatt påske.
Vårt einaste håp om oppstode frå døden ligg i dette at det faktisk er sant det som hende den aller første påskedagen.

Grava var tom!
Maria Magdalena såg det. To av Jesu læresveinar såg det. Det var Peter. Det var den læresveinen som Jesus hadde kjær, altså Johannes, han som skriv desse orda.

Dei såg ei tom grav. Ikkje noko meir.

Der og då såg dei ikkje den oppstadne Jesus. Det hende seinare same dagen.
Og så skriv Johannes, ein av dei to som hadde sprunge om kapp til Jesu grav då Maria kom og fortalde dei utrulege orda; Johannes skriv om Peter: «Han såg og trudde.»
Og eg må tilstå at eg tenkjer at Johannes sjølv også trudde.

Dette er utfordinga til oss som opplever påskedag i lag her i denne kyrkja. Det er om vi kan tru at grava er tom. Om vi kan tru at Jesus levde den gongen. Og at han lever i dag, anno 2019.

Kjære kyrkjefolk!
Takk for at du la vegen til Gjerstad kyrkje denne påskedagen. Eg tenkjer at det er eit uttrykk for at du trur. Om det er sterkt eller svakt veit eg ikkje. Det betyr heller ikkje noko som helst. For trua lar seg ikkje måle. Ikkje i kilo. Ikkje i meter. Ikkje i liter.

Trua er denne urkrafta som bur i deg og som spirer fram og gjev liv. Du fekk trua sådd i hjarta ditt den gongen det hende med deg, det vi har vore vitne til ved det som hende ved døypefonten i dag.

Når barnet blir døypt, skjer det vi las om i ein annan av tekstane for påskedagen: «I dåpen vart de gravlagde med Kristus; der vart de òg oppreiste med han, ved trua på Guds kraft, han som reiste Kristus opp frå dei døde.» (Kol 2,12)

Gjennom dåpen er vi alle knytta til påskeunderet. Dåpen er staden der vi vert overrekt, eller får del i Kristi død, vi vert gravlagde med han. I dåpen får vi del i Kristi oppstode «ved trua på Guds kraft»

Dåpen er staden der spiren til tru vert sådd. Spiren til liv. Til det som skal sprette ut, verte grønt og livskraftig, etter kvart blomstre og bere frukt. Trua sine frukter. Anden sine frukter.

Den triste, tunge og vonde langfredag var ytre sett uendeleg vakker her hjå oss i år.
Men langfredagsbodskapen var like alvorsfull for det.
Kross og pine. Død og grav.
Det hende for di og mi skuld. Det var di og mi skuld, skam og synd som hang på den krossen. Det var staden der Gud tok eit oppgjer med meg. Han gjorde det ved å ramme Jesus.

Den glade og lyse påskedagen avløyser langfredagsmørket.

Om det er sol eller regn på denne dagen er sjølvsagt totalt likegyldig. For om sola skin på strilane, så regnar det over andre i dag. Og regnar det her, så skin sikkert sola i Spania likevel. Men påska er for strilar og spanjolar. For katolikkane i Roma, pinsevennene i Korea, og for folket i Oslo eller på Svalbard.

Uansett kvar vi bur, så handlar det om å våge å opne hjarta for dette som eigentleg er så umogeleg, men som likevel har vakse fram og vorte sjølve livsgrunnlaget for milliardar av menneske fram gjennom 2000 år – det som står om apostelen Peter: Han såg og trudde.

Han såg Jesu tomme grav.
Det han trudde, var at Jesus levde.

Våren 2019 har vore ein fantastisk vår på desse kantane av landet.
Eg er så glad for den praktfulle langfredagen der desse orda vart fødde.
Eg er så glad for påskedagen der desse orda kan delast med dykk.

Eg har berre eit spørsmål til slutt: Kan det finnast noko betre enn dette?

Elias Blix svarar:

Du vår med ljose dagar, med lengting, liv og song, du spår at Gud oss lagar ein betre vår ein gong,

då me med vigsla tunge, med kjærleik heil og klår, alt utan brest og sprunge skal lova Herren vår!

AMEN