Ei evig ordning.......

Palmesøndag I – 13.04.2014
Biskopshavn
Johs.12,12-24

Allereie då Moses var Israels førar vart påskeskikkane innførte.
Vi las om utgangspunktet for påska då vi høyrde frå 2.Mos om førebuingane til Israels utferd frå Egypt. Vi las om slaktinga av påskelammet, om blod, om ein isopkvast. Og om ein skikk som folket skulle halda ved lag som ei evig ordning – påskefeiringa.

Denne veka opnar påska seg for den kristne kyrkja verda over. Vi har teke over delar av den jødiske påskefeiringa til minne om det som hende med eit fanga israelsfolk i faraos varetekt i Egypt. Det jødiske er for lengst kristna. Og no samlar vi oss til fest. Vi gler oss over det vi skal vere i lag om.

Men samstundes ser vi rundt oss. Det vi ser skulle gjere oss tankefulle. For det er ikkje slik i Bergen anno 2014 som det var for 2000 år sidan i Jerusalem. Det er ikkje folkemengda som skal feire påske som slår oss. Vi er ein ganske beskjeden kyrkjelyd i eit fint kyrkjehus. Vi skulle gjerne vore mange fleire.

Vi har lese i avisene dei siste dagane at kyrkja si krise er at kyrkjemøtet ikkje kunne samle seg om eit standpunkt om kva eit ekteskap skal vere, og korleis kyrkja skal tenkje  og meine om homofilispørsmålet.
Det er vanskelege saker.

Men kyrkja si krise er i større grad at vi ikkje samlar oss til det som vi har høyrt skal vere «en evig ordning  for deg og dine etterkommere» - nemleg påskefeiringa.

På Jesu tid strøymde folk til Jerusalem for å feire den jødiske høgtida. Dei kom langvegs frå. Vi høyrer om grekarar som hadde reist frå Hellas for å feire påske. Det var langt frå Hellas til Jerusalem med båt eller til fots eller til hest for 2000 år sidan. Tenk om folk i vår tid hadde strøymt til kyrkjebygga for å feire? For å lage fest. For å syngje Hosianna. For å minnast eit drama som meir enn noko anna har endra verdenshistorien.

Vi som har samla oss i Biskopshavn kan ikkje løyse kyrkja si krise.
Men i pur påskeglede kan vi løfte våre bøner og våre rop til han vi trur på og be om frimot til å spreie ryktet frå Jerusalems påske på ein slik måte at vi samlar oss. Som kyrkje. Som truande. Som tilbedande. Samlar oss i stadig større flokkar, år for år. At det vi peikar på er arven frå Skrifta – omtala som «en evig ordning  for deg og dine etterkommere». Det handlar om å feire han som faktisk er sjølve påska – han som gjekk inn i rolla som det fullkomne påskelammet vi høyrde om frå GT, då i ei profetisk utgåve.

Vi høyrde i evangelieteksten om ei stor folkemengde som var samla til fest. Festen er den jødiske påska.
Men like før påske hadde det vore ei anna fest, ei privat fest i Betania, nokre få kilometer utanfor Jerusalem.
Vi kan lese om denne festen i same kapittel som vår preiketekst er henta frå, men nokre vers lenger framme. Her les vi om festen for den levande Lasarus. Han som var død, med som Jesus hadde vakt opp frå døden. Festen der Jesus vart salva av Maria, søster til Lasarus. Salva til sin død, allereie før dødsdagen.

Ei aldeles ufatteleg historie. Og no gjekk rykta om dødeoppvekkjaren. Om Jesus som hadde vore på fest hjå familien Lasarus i Betania. Påskefestfolket ville også sjå mirakelmannen. Slik var det f.eks med dei langvegsfarande grekarane: ”Herre, vi ville gjerne se Jesus” sa dei til Filip. Men påskefolket ville ikkje berre sjå Jesus. Dei ville også sjå den levande Lasarus som hadde lagt fire dagar i grava. Det var påske der rykta om sensasjon svirra i lufta!

Men sensasjonsmannen skulle på endå meir overveldande måte skulle overtyda om at han kunne gjera noko med den vonde makt som døden representerer. Lasarushendinga sette folket i rørsle for at dei skulle få ein glimt av Jesus som var på veg frå Betania til Jerusalem. På veg for å feire påske.
Men Jesus var ikkje på veg til Israels hovudstad, Jerusalem, for å la seg krona til hovding eller konge.

Mange trudde at dette endeleg var Messias, frigjeraren, kongen som kom. Han som kunne ordna alle jødefolkets mange problem; han hadde til og med synt at han kunne sigra over døden,  Difor strøymde dei til møtes med han. Difor hylla dei han. Hossianna-ropa runga kraftigare enn hurra-ropa på slottsplassen i Oslo 17.mai. Dei hylla Jesus som konge. Hadde dei tankar om å kruna han til Israels konge?

Den krona Jesus skulle få nokre dagar seinare var ikkje av gull, men derimot av stikkande torner. Ingen forstod det på palmesøndag.
For  no skal Jesus snart overgjevast til liding og til død. Han som hadde vist sine guddommelege krefter ved å ropa den døde Lasarus ut or grava; han som no vart hylla som ein konge, han kom eigentleg for å gje seg sjølv over i hendene på dei som stod han etter livet; dei som hata han.

Jesus kom rett frå feiringa i Betania. Dei hadde feira triumfen ved Lasarus si grav. Men snart venta eit dramatisk sceneskifte til forrederi, rettsak, dødsdom og avretting.

Og midt oppe i dette; denne forunderlege kongehyllinga. Ei hylling der dei som ropa Hosianna, måtte forstå at det var eit eller anna som var ramlande gale i det dei var med på. For han såg då ikkje ut som ein konge der han kom ridande utanfor byporten i Jerusalem. Om Hosiannaropa var aldri så kraftfulle, så kom ein ikkje forbi det faktum at han som dei hylla sat på ein eselfole. Og for å seia det rett ut: Eit esel passar seg ikkje som ridedyr for ein konge. Kongen skal ha ein flott hest. Soldatar skal ri føre og varsla at han kjem. Trommer og trompetar er ein del av kongens inntogsmarsj. Alt dette mangla der utanfor Jerusalem. Der var det berre Jesus på eselet. Og folkemengda som ropa Hosianna.

Kva skal vi tenkja om dette?
Kva var det eigentleg som hende?
Kvifor talar vi om Jesus på eselet på denne måten?

Det finst ein fabel som er dikta omkring dette. Poenget i den fabelen er at eselet synest vekta av mannen det har på ryggen vert aldeles urimeleg tung. Og han vert tyngre og tyngre di lenger dei kjem inn i Jerusalem.

Då fortel fabelen at Jesus bøyer seg fram og kviskrer inn i øyra til eselet:
"-Den som har meg på ryggen, må samstundes bera vekta av heile skapningens sorg og naud på sin kropp"

Dette er sjølvsagt ikkje noko anna enn ein fantasi. Ein fabel. Dikting. Men likevel: Tenk om det vesle eselet verkeleg merka korleis vekta av Jesus auka etter kvart som dei nærma seg offerstaden? Vekta av Jesus auka fordi vekta av syndene mine og dine kvilte på han. Og dermed også på eselet. Sjølvsagt er dette ein fantasi. Men tenk likevel på det..

Då anar vi litt meir av palmesøndagsdramaet. Palmesøndagen er i sanning ei fullverdig opptakt til påskeveka. Vi anar kva som skal skje. Vi har fått eit glimt av det som nett har hendt. Jesus har makt over døden. Folk strøymer til for å sjå han som vekte opp Lasarus.

Men det dei får sjå, er ein skuldtyngd konge. Ein konge som ber verda sine syder på sine skuldrer. Han rir på eselet. Han rir mot dommen. Mot døden. Men vi anar meir enn dom og død. Vi anar sigeren over døden. Det var ikkje tilfeldig det som hende med Lasarus. Snart skal noko endå større henda.

Jesus sjølv held ingen tale, men han seier likevel nokre underlege ord. Ord om at eit korn skal leggjast i jord. Så skal det døy. Deretter skal kornet bere frukt.
Kornet er eit bilete på Jesus sjølv. Og som kornet som vert sådd i jorda døyr, og deretter veks opp att på nytt og gjev stor grøde, slik skal Jesu død, den død som han rir i møte på eselryggen, verte til nytt liv for han sjølv, og til von om evig liv for alle som i dag kan hylla han i hjarta med eit Hosianna.

Palmesøndagen er hyllingsdagen. Dagen for lovsong. Lovsongen føl Jesus på vegen inn i Jerusalem. Slik har lovsongen følgd han frå kyrkjelyden hans gjennom ei heil kyrkjehistorie.
Også frå vår kyrkje syng vi i dag glade Hosiannalovsongar.

Vi syng mens vi går inn i den stille veka. Inn i påskeveka. Neste gong vi samlar oss til gudsteneste her i kyrkja skal vi nyte frukta  av hans liding og død som han rid frimodig i møte på palmesøndag. Då skal vi samle oss om hans lekam og blod, om nattverdens gripande gåve.

Men påskeveka som vi no går inn i, den startar vi med at også vi tar i mot Jesus i kjærleik og med lovsong.

Og eg vil sterkt ynskje at vi gjennom heile veka kan følgje Jesus på kvart steg i prosessen som startar no.
I dag: Hyllinga.

På torsdag: Måltidet, fotvaskinga, sviket og overgjevinga til soldatane.

På fredag: Mørket. Lidinga. Døden. Grava.

Påskenatt gler vi oss over lyset som stig mot oss. Over livet som veks fram or døden. Kornet som vart lagd i jorda døydde. Nytt liv vaks fram.

Og neste søndag – påskedag, jublar ei heil verd: Livet vant, dets navn er Jesus.

Alt dette vil vi minnast når vi samlar oss i kyrkja vår eller i anna kyrje gjennom påska. No er det like før. Ver med på turen til Jerusalem. Det er no det er påske!