Gjennom porten

3. søndag i påsketida II. 15.04.2018
Biskopshavn
Johs. 10,1-10

Av og til skjer det noko som ein hugsar lenge.
Mange av oss hugsar framleis den gamle paven. Eg tenkjer ikkje på den gamle tyske paven som enno lever. Men den gamle polske paven, Johannes Paul 2. Han døydde i påska i 2005.

Då dei som stod ved dødsleiet hans forstod kva veg det gjekk, sende Vatikanet ut ei kort melding som eg den gongen merka meg, og som eg tenkte: Dei orda må eg hugse.
Så enkle. Så vakre, ved inngangen til påskehelga det året:

”I natt åpner Kristus døren for paven”

Orda er truleg formulerte av ein eller annan kardinal i den katolske kyrkja.

Men kan det seiast vakrare om eit truande menneske som ligg for døden?

Kristus opnar døra.

Han som har stått i sentrum som sigerherren over døden gjennom påska vi har lagt bak oss, han opnar vegar gjennom døden og inn til sitt evige rike.

Det er nettopp om dette det handlar i det som er preiketekst i kyrkjene våre denne søndagen også.

I preiketeksten har vi altså lese kva Jesus seier om seg sjølv: «Eg er porten inn til sauene. Den som går inn gjennom meg, skal verta frelst»

Eg har lese denne teksten fleire gonger, og synest at den er ein smule forvirrande. Det er så mange moment som vert kasta fram. Vi les om han som skulle vere hyrding, men som er ein tjuv og ein røvar og som aldri brukar porten, men som vel andre vegar når han skal inn til sauene.

Vi høyrer om ein portvaktar, og om ein sann og ekte hyrding som går føre og leier sauene sine.
Og så les vi altså at Jesus kallar seg sjølv for porten, eller døra, som det tidlegare stod i bibelteksten. Porten inn til sauene.

Og den same Jesus kallar seg ikkje berre for døra, men også for den gode gjetaren, den gode hyrdingen, i dei versa som startar der vår preiketekst sluttar.

Det er altså veldig mange innfallsvinklar til sjølve teksten.
Vi kan ikkje drøfte alt som står der.

Men eg vi seie noko om to ting: Først dette: Jesus er porten eller døra. Ein port inn til det evige. Til det gode. Til det trygge. Gjennom han må vi gå i følgje med den gamle paven frå Polen. Frå hans kyrkje kunne dei seie då han skulle dø:
”I natt åpner Kristus døren for paven”

Jesus er porten som fører inn til det evige livet. Det som er ei opning i dødens trugande vegg. Ingen kan kome gjennom veggen som skil dette livet og det evige livet hjå Gud på andre måtar enn å gå gjennom porten eller døra som Jesu omtalar slik: : Eg er porten. Den som går inn gjennom meg, skal bli frelst,

Det Jesus formidlar til oss gjennom desse orda er langt på veg det same som vart uttrykt mens ei heil verd venta på at paven skulle døy: "I natt åpner Kristus døren for paven!"

Det skin eit forventningsfullt lys frå desse orda. Vi skimtar noko uendeleg vakkert gjennom ei open dørsprekk. Vi skimtar det evige. Vi veit ikkje heilt korleis det er der inne, men vi forstår at bak den døra finn vi dei frelste. Den som går inn gjennom meg, skal verta frelst, seier Jesus.

I dag var vi vitne til ein annan som vart boren gjennom porten. Ikkje fordi han skulle døy. Men fordi livet ligg framfor det vesle dåpsbarnet. Vi bar han gjennom den porten som heiter dåpen, inn til eit livssamfunn med Jesus, som vi må be om skal vare til dette barnet vert like gammal som dei fleste er, som døyr frå oss.

Gjennom dåpen vart denne guten ein del av den flokken som Jesus med litt kronglete ord kallar for flokken som skal vaktast og vernast. Lik sauer som kjenner røysta til gjetaren og følgjer han på trygge og gode stigar.

Til denne flokken høyrer vi alle som er døypte i Jesu namn som er ein del av hans kyrkje.

Til alle oss vil eg  peike på det andre hovudpunktet som er viktig for meg å understreke nå eg har lese dette avsnittet frå Johs. 10.
Det står noko om ein framand gjetar. Ein som sauene ikkje kjenner, og som dei ikkje vil følgje.
Slik vil dei etter kvart hamne på ville vegar.
Ikkje berre den eine sauen, men kanskje heile flokken.

Sjå på biletet på framsida av gudstenesteprogrammet i dag.
Det er eit måleri som er meir enn 160 år gammalt, frå England. Dette vakre nabolandet vårt som har ein slik mektig kystnatur.
Eg har gått fotturar i engelske nasjonalparkar og blir mektig imponert over klippene. Eg har stått på kanten av dei hoggbratte bergknausane som styrtar i havet nedanfor.
Og der kunne eg også sjå sauene som beitar på slike stader. Dei syntes å vere tallause.

William Holman Hunt måla sauer på beite ved «Our English Coasts». Ein heil flokk. Det ser ut til at dei har det fint. Dei beitar på fruktbare område. Blomstene er fine i fargane. Men klippene er der også. Stupbratte. På kanten av desse har saueflokken vagla seg. Utan å forstå fårane ved å vere akkurat er.

Ein som ikkje er der på måleriet er gjetaren. Hyrdingen.
Er det fordi det er ein framandkar som sauene ikkje vil følgje?
Og så tar dei i staden ut på eiga hand. Det er ikkje berre ein einsleg sau som kan berast heim på gjetaren sine skuldrer, slik søndagsskulemotivet av den gode hyrding gjerne framstiller det. Her er ein heil saueflokk på farlege avvegar.

Eg såg dette bilete på trykk i Vårt Land no sist fredag.
Med ein gong eg såg det, tenkte eg: Er dette situasjonen for vår kyrkje nett no?
Ein flokk av slike som høyrer Jesus til. Slike som gjekk inn gjennom den rette porten og vart ein del av hans truande flokk då vi vart døypte.
Men på vår veg fram gjennom livet har vi på ein eller anna måte rota oss bort frå gjetaren vår. Vi har høyrt framande stemmer som kalla på oss. Vi kom bort. På avstand. Vi høyrer ikkje lenge på han som er den gode gjetaren som er villig til å ofre livet for mi skuld, for di skuld.

Eg sa at eg har stått på slike klippekantar i England som dei vi ser på det gamle maleriet. Ja, der eg stod var det faktisk endå høgare og endå brattare enn det vi ser på bildet.

Berre tanken på å ramle utfor gjev meg sug i magen.

Eg har litt sug i magen på vegne av oss alle i den tida vi lever i.
Eg vågar ikkje å tenke tanken heilt ut når eg vert teken med på tur av ein kunstnar til den engelske kysten akkurat i dag.
Saueflokken er så tydeleg. Ikkje noko nonfigurativt, vanskeleg tilgjengeleg bilete.
Men tankane det skaper når eg samstundes veit at Jesus kallar sin flokk, si kyrkje, nettopp for sauer, dei tankane gjer i alle fall at eg ikkje sovnar i likesæle akkurat i dag.

I staden vender eg tilbake til bibelteksten.

Det står om ein port. Ein port, eller ei dør, som er eit bilete på Jesus.
Eg takkar for at nokon ein gong bar meg gjennom den porten då eg for mange år sidan vart døypt.
Eg er innanfor, og skjerpar hørselen for å høyre kva gjetaren der inne, på den andre sida av porten seier. Det må vere den rette hyrdingrøysta. Den som kalla på meg den aller første dagen.

Han seier noko om å følgje han.

Eg ser framover. Eg veit ikkje kor langt det er til vegs ende. Men eg veit at også der er det ein port.
Eg ber gjetaren føre meg trygt dit. Eg ber om at korkje eg eller andre i flokken må hamne utanfor stupet.
Eg ber om at eg kan kome inn dit eg trur paven fann vegen for mange år sidan. Mange andre har gått gjennom porten, både før og seinare.
Ein gong må det lyde når eg skal nærme meg målet, porten: «»I natt vert døra opna for…»

AMEN