Lat oss prise Herren

Høsttakkefest II. 30.09.2018
Biskopshavn
Luk. 17, 11-19

Det var ein underleg vår, sommar og haust i år. Hugsar du den fantastisk flotte våren? Og den endå varmare og tørrare sommaren? Knapt nokon av oss har opplevd noko slikt. Og så går vi i dag ut or september. Klissblaute. Det har regna så mykje at til og med regnbyen Bergen er imponert over seg sjølv.

Varme og tørke gjorde mange bønder fortvila i år. For når det er tørt, veks ikkje det som skal vekse slik ein ynskjer.
Vi feirar hausttakkefest. Vi skal takke Gud for det han gav oss å hauste inn frå hagar og åkrar. Frå grasenger med mat til dyra. Frå kornåkrar som skal gje oss alle mat.
Eg trur mange bønder tenkjer at i år er det ikkje så mykje å takke for.
Sjølv om eple- og plommetrea i hagane våre her i Bergen har bugna av frukt no når hausten kom, så vart det ikkje særleg store avlingar tilsaman i Norge, etter det som for dei fleste vart ein supersommar.

Likevel skal vi takke i dag. Hausttakkefest.

Det stod ein fin setning i det vi har lese frå Bibelen i dag:
«Guds bekk er full av vann, du sørger for kornet, ja, slik sørger du for jorden» (Salme 65,10b)

Bekker fulle av vatn. Vi har sett rikeleg av det rundt oss. Kanskje kan det vi har lese, minne oss om at heile naturen har med Gud å gjere. Det er dette han har skapt.
Vi kan gle oss over det, sjølv i byen som er berømt for paraplyar og mykje vatn.
Vi kan takke Gud for det han gjev oss å ete.
Noko av det har vi bore inn i kyrkja. Noko får vi frå andre stader.
Og vi kan takke for at vi har det vi treng sjølv om vi må kjøpe det frå langt unna ein stad: «-du sørger for kornet, ja, slik sørger du for jorden,»  seier vi til Gud i dag.

No skal vi halde fram med det å snakke om å vere takknemleg. Om det å gje ære til Gud. For i dag har vi også lese forteljinga om då Jesus møtte ti spedalske. Ti alvorleg sjuke menneske. Dei ropa alle til Jesus i fortviling, for livet hadde fare forferdeleg ille med dei. Spedalskesykja var ei forbanning, verre enn det aller meste eit menneske kunne koma bort i. Dei hadde i sanning grunn til å vera botnlaust fortvila, for dei var sette totalt ut av alt sosialt samkvem med andre menneske. Dei var isolerte, bortjaga og uønska av alle andre. Sjukdomen deira var forferdeleg smittsam. Alle var livredde for å kome nær dei, for at dei skulle bli ramma på same måte som desse som allereie var sjuke og utstøytte. Det var ikkje berre sjukdomen som var så forferdeleg ved å verte spedalsk. Det var i minst like stor grad utstøytinga av samfunnet. Isolasjonen. Det å verte rekna som urein. Difor deira hjarteskjerande rop: «Jesus, mester, ha barmhjertighet med oss!»

Også vi ropar i gudstenestene våre nesten akkurat dei same orda som dei spedalske: Kyrie eleison! Herre, miskunna deg over oss, betyr det. Orda frå dei spedalske var: «Jesus, mester, ha barmhjertighet med oss!»

Kjære Biskopshavn menighet! Dette er ropet som aldri må forstumme i hjarta ditt og frå munnen din. Kyrie eleison. Eller som dei spedalske ropa ut: «Jesus, mester, ha barmhjertighet med oss!»
For som del av ei syndig menneskeslekt er vi alle smitta. Vi er alle ureine.

Men langs vår veg møter vi Jesus. Han har vist seg for oss. Han har stogga opp ved den enkelte av oss. I dåpens vatn vart vi for første gong reinsa for det ureine vi bar med oss.
I nattverdens sakrament møter han oss på nytt og på nytt til oppreising etter fall og nederlag som flekka oss til. Skitna oss ut. Gjorde oss ureine.

Han ser oss. Tek oss i handa, Talar til oss. Og sender oss hit. Hit vi er no. I hans hus. I kyrkja.
Han så dem og sa: «Gå og vis dere for prestene!» Og mens de var på vei dit, ble de rene.

Prestane var å finne i templet. Eller i synagoga. Der gudstenesta vart forretta. Det var der, i fellesskapet som prestane leia, fellesskapet av dei som kom saman til skriftlesing, forkynning, undervisning, bøn og lovsong, der var det at dei spedalske skulle samle seg. Og vi les at allereie mens dei var på veg mot synagoga eller templet, der prestane var, på veg inn i dette fellesskapet, så hende underet. Dei vart reine. Friske.

Difor handlar det om meir enn at ein prest skal få god sjølvkjensle ved at mange møter opp i kyrkja og til gudsteneste på søndagane. Det handlar om at der, i fellesskapet rundt nådemidla, Guds ord, sakramenta dåp og nattverd, der finst ein stad der vi kan verte reine frå synda sin ureinskap.
Difor lyttar også vi som er her i Guds hus i dag når Jesus seier til oss: «Gå og vis dere for prestene!»

For dei spedalske hende altså det ubegripelege underet: Dei vart reine. Alle dei ti vart friske. Fordi Jesus sende dei i veg. Til prestane. Til Guds hus, templet. Synagoga. Fordi han tala til dei så dei i tru tok i veg dit han peika. Fordi han med sine guddommelege krefter kunne gjere underet. Reinse. Setje dei fri. La dei få tilbake livskvalitet. Eit liv i fellesskap med slekt og vener.
Halleluja, ville karismatikarane mellom oss sagt som reaksjon på underet. Og det bør vi seie alle.

Men det 90% av desse spedalske altså ikkje sa, det var takk.
Det er aldeles utruleg. Men lat oss ikkje dvele meir ved det. Jesus undra seg han òg. Men det var ikkje sjølve takken som var det viktigaste for han.

Vitigare er det å ære Gud. Lovprise Gud. Han som gjer rein når vi er ureine. Han som reiser opp når vi har falle. Han som har nåde i byte mot nederlag.
Det handlar om å ære Gud. Lovprise Gud.

”La oss prise Herren”, seier presten heilt mot slutten av kvar einaste gudsteneste.
Gud være lovet. Halleluja. Halleluja. Halleluja. Slik svarar kyrkjelyden.

Lat desse orda også uttrykkje at dei kjem frå hjarta ditt. At det er det du vil ære Gud med for at han har møtt deg i gudstenesta.

Han har minna oss om sine gåve som vi haustar frå naturen, Han har minna oss om at regnet og sola og kornet og maten er hans gode gåver som vi takkar for i hausttakkefesten.
Men endå meir vil vi gje Gud ære for at han er her i dag. For at han høyrde oss då vi i fellesskap ropa: Kyrie eleison. For at han ser at vi som er ureine, kan verte reine Når han møter oss gjennom orda han talar i Bibelen. I badet som skjer i dåpen. Og i nattverden vi snart skal samle oss rundt.

Må Gud få oppleve at vi takkar og tilber. Lovsyng og ærar han som åleine er verd all takk og ære. Lov og pris.

Amen.