Areopagos

 

Treeinigssøndag (III) 30.05.2021
Avskilsgudsteneste, Åsane kyrkje
Apgj 17,22-34

«Minnesamvær». Det likar biskopen vår å omtale slike samlingar som det vi er med på nett no. Avskilsgudstenester, eller «siste kveld med gjengen», slik eg var med på då prostane var samla i veka som gjekk.
Eg skal ikkje stå her og minnast mange år med presteteneste. Berre løfte fram ei hending, eit minne, frå tidleg i mi tid som prost.

Prostane i Bjørgvin reiste på kurs. Heilt til Hellas. Til ei lita, koseleg øy utan vegar. Hydra. I lag med oss var prostane frå Møre bispedøme, og der møtte eg for første gong han som skal overta jobben min. Leif Endre Grutle.
Kurset vi hadde, hugsar eg ingen ting frå. Sorry, biskop – men slik er det.
Men heldigvis vart turen til Hellas avslutta med ein dag eller to i Aten. I det inngjekk sjølvsagt tur til det storslagne Akropolis der mange av dykk sikkert har vore som turistar.

Det hugsar eg. Og aller best hugsar eg det vi fekk sjå ved inngangen til dei verdensberømte minnesmerka. For der ligg Areopagos.
Der var det Paulus heldt denne talen som vi nett har lese utdrag av. Areopagostalen.

Den store misjonæren Paulus gjorde minst tre lange reiser til landa rundt Middelhavet. På den andre av desse kom han altså til Aten.  Der gjekk han opp på Areopagoshøgda. Og her forkynte han til atenarar som hadde så mange gudar, så mange altar og så mange tempel at dei til og med reiste altar for ein ukjend Gud. ”Det som de tilbed utan å kjenna, er det eg forkynner dykk” sa Paulus i Aten – og så løfta han Jesus opp for augo deira. Han forkynte den krossfeste og oppstadne Kristus. Han som gav læresveinar den gongen, og til alle tider, ordren om å forkynne for alle folkeslag.

På Areopagos lydde orda om Jesus til verdensborgarane i Aten. Talen til Paulus er eit fantastisk døme på  forkynning inn i ei vantruande og vanskeleg samtid. Slik sett er dette ein tale som sjølvsagt alltid vil vere pensum for prestar og forkynnarar.
Og difor var det stort å stå på den staden og oppleve Areopagos for 8 år sidan.

I dag har mange år gått etter at Paulus drog frå Aten, men dei ruglete steinane står der enno som monument over ei storhending. På staden der han truleg stod og talte, er det no sett opp ei stor minneplate der teksten vi nett har lese i lag er rissa inn med greske bokstavar. Areopagostalen.

I dag er vi ikkje i Aten. Vi er i Åsane. Eg har tillate meg å gjere denne preika til eit ørlite minnesamvær. Eg minnest noko som vart viktig for meg. Eg håpar at dette kan minne oss alle på noko vi må stå saman om i kyrkja i dagar og år som ligg framfor oss.

Nemleg å forkynne om Gud. Forkynne om Jesus Kristus til dei mange der ute som er på leit, som søker etter noko dei kanskje ikkje heilt veit å setje ord på.
Altaret Paulus fann i Aten, var tenkt å vere staden der folk kunne tilbe ein ukjend Gud.

Slike menneske fyller i våre dagar kjøpesenteret på Horisont, eller Øyrane Torg, eller på utestadene som opnar att langs Bryggen eller ved Byparken i desse vakre maidagane. Kva dei ville finne på å tilbe, har dei fleste av dei neppe ord for. Berre ordet «tilbeding» er sikkert eit framandord for veldig mange.

Nokre få av dei stikk innom ei kyrkje av og til. Andre ser aldri det som noko alternativ. Mange vil avvise alt slikt prat som oppspinn, humbug eller irriterande mas.
Men kyrkja trur. Kyrkja lever for dette oppdraget.

«Det som de tilbed utan å kjenna, er det eg forkynner dykk» sa Paulus i Aten for lenge sidan.

Ein ven og kollega av meg har i ei preike sett ord på kva dette kan bety for ein del år tilbake. Tidlegare i dag fekk Sandefjord ny prost. Biskop Jan Otto Myrseth,  som var domprost her hjå oss til for nokre år sidan, hadde i dag innsetjing for prost Raag Rolfsen i Sandefjord.

Raag har eg lært å kjenne gjennom mitt engasjement i misjonsorganisasjonen Areopagos. Der var Raag Rolfsen tidlegare direktør, og vi skal seie litt meir om organisasjonen Areopagos etter kvart. Men den nye prosten i Sandefjord sa altså dette i ei preike over denne teksten for ei tid tilbake:

Jesus er Guds ansikt i vår verden. Det viser oss at det ukjente ikke er noe mystisk som befinner seg et eller annet sted jeg ikke kan nå. Det ukjente er det jeg ikke kan kjenne, ikke kan gripe eller bruke fordi det møter meg ansikt til ansikt som noe hellig og ukrenkelig, som noen som er atskilt og som jeg nettopp derfor kan være sammen med.
I barnets, den fattiges, og vår nestes ansikt ser vi Jesus, møter vi den ukjente Gud.

Så langt prost Raag Rolfsen sin ord.
Den ukjente Gud – han kjenner vi som Jesus Kristus.
Den ukjente Gud er ikkje ukjent i den kristne kyrkja. Jesu stig oss i møte når vi kjem saman, og han gjev seg til kjenne for oss gjennom sitt ord. Når vi speglar eit barn i dåpsvatnet, og når vi et og drikk Jesu kropp og blod i form av nattverdelementa brød og vin.
Og ikkje minst i ansiktet til vår neste, slik Raag Rolfsen minna oss på det; der kjenner vi igjen Jesus Kristus.

Paulus var misjonær. Paulus var visjonær.
Paulus, så lenge før vår tid, men samstundes så tilpassa vår tid.
Han gjorde det vi er kalla til i kyrkja: Han forkynte den levande og oppstadne Kristus.
Men han gjorde det med respekt for tilhøyrarar.
Han gjorde det med innsikt i andre sin måte å tenkje på.
Han omtalte Gud med orda «-i han er det vi lever og rører oss og er til»
Dei orda var ikkje tilfeldige, men sitat av det han sa var noko «som òg nokre av dykkar eigne diktarar har sagt» Desse diktarane var i flg. noteapparatet i våre NT, Aratos og Kleantes, frå det tredje hundreåret f.Kr.

Kva er det Paulus gjer når han på denne måten forkynner til atenarane?

Han tek dei på alvor! Han går i dialog med dei. Han viser at han kjenner til kva dei trur på. Kva som er viktig for dei han talar til, og snakkar med.
Respekt, heiter dette.
Slik både veit eg, og trur eg, mange misjonærar og kyrkjeleg arbeidarar i ulike samanhengar tenkjer og arbeider den dag i dag. Slik arbeider misjonærar av mange slag. Også norske.

Sjølv har eg lært mykje om misjon, og om dialog, gjennom den organisasjonen som har vald å kalle seg nettopp Areopagos. I sitt arbeid her i landet, og i Hong Kong og Kina, har eg personleg fått sterke impulsar og lært mykje om dialog, og om respekt, gjennom det misjonsorganisasjonen Areopagos står for. Eg er glad for at kyrkjelyden her i Åsane har valt å inngå eit formelt samarbeid med Areopagos, og at vi i dag skal få gje vår offergåve til denne organisasjonen.

Når eg om eit lite øyeblikk har avslutta denne preika, og vi har sagt fram vår felles truvedkjenning til den treeinige Gud på denne treeiningssøndagen, så skal vi synge ein velkjent misjonssalme, kanskje den mest kjende av alle misjonssalmar: «Din rikssak, Jesus, være skal». Forfattaren av denne salmen er Karl Ludvig Reichelt, og han blir gjerne rekna som grunnleggjaren av Areopgaos, og av det viktige misjonssenteret Tao Fung Shan i Hong Kong, der eg har vore så mange gonger og fått inspirasjon og påfyll.

Ei av strofene i salmen lyder slik:
«Gi meg ditt ømme frelsersinn for slektens sorg og harm!»

Kjære Åsane menighet. Kjære kollegaer, og gode vener.
Det er mitt håp og mi bøn for oss alle at vi kan ha eit slikt «frelsarsinn» for dei vi møter. Slik at vi ser dei som er på leit og på søk etter ein ukjend Gud. Slik at vi lærer dei å kjenne, og at vi møter dei med respekt og med innsikt i deira tankar og veremåte.
Om Paulus står det: «Det var somme som spotta, men andre sa: -Vi høyrer deg gjerne tala meir om dette ein annan gong. Så gjekk Paulus frå dei. Men det var nokre som heldt seg til han og kom til tru.»

Desse orda tek vi til oss som kyrkjelyd og som kyrkje. Det gjev oss lærdom og inspirasjon til å møte menneska som kjem i vår veg med eit frimodig vitnemål. Eit vitnemål i respekt, med forstand, men med håp om at nye skal kome til tru på den oppstadne og levande Jesus Kristus.                                                  AMEN