Motstandaren

3. s. i fastetida III. 03.03.2013
Arna kyrkje
Luk. 22, 28 – 34

I tre ulike samanhengar har vi no i denne gudstenesta støytt på eit av dei siste tabu i norsk kyrkjeliv. Satan. Eller djevelen. Den vonde.

Denne makta, eller kanskje rettare; denne vonde personlegdomen i tilværet, som moderne nordmenn berre flirar av. Ein underleg figur som mange meiner høyrer heime på historiens skraphaug. Eit middelaldermonster som prestane heilt opp til våre dagar, ikkje minst prestar som var påverka av pietismens mørkaste sider, likte å skræme og truge og undertrykkje med vert det gjerne påstått.

Men det er denne djevelen vi talar om kvar gong vi døyper eit barn i kyrkjene våre. For då heiter det som kjent i orda vi seier fram i lag som samla kyrkjelyd før vi held fram med den tradisjonelle kristne truvedkjenninga: ”Eg forsakar djevelen og alle hans gjerningar og alt hans vesen”

Dei som har presentert Satan for oss gjennom heilage tekstar frå vår Bibel, er altså først profeten Sakarja: ”Han viste meg øvstepresten Josva, som stod framfor Herrens engel, medan Satan stod på høgre sida hans og førte klagemål mot han. Herren sa til Satan:
«Herren refsar deg, Satan!” (Sak. 3,1-2)

Deretter er det Paulus som i 2.Kor 12,7 tala om ein ”Satans engel” som plaga han.

Og så endeleg, er det ingen ringare enn Jesus sjølv som brukar desse underlege orda når han talar til Peter, eller Simon, og dei andre læresveinane og seier det på denne måten: ”Satan kravde å få sikta dykk som kveite” (Luk.22,31)

Er Satan ein fantasi, ein skrudd idè, eller ei reell vond kraft som dei som trur på Jesus også må ta inn i reknestykket når kalkulasjonar for eit kristent liv skal leggjast?
Spør vi redaksjonen i Dagbladet eller journalistane i Dagsrevyen får vi eit svar.
Spør vi profeten Sakarja eller apostelen Paulus eller sjølvaste Jesus Kristus får vi eit heilt anna svar.
Eg må tilstå at for meg veg det Jesus talar om litt tyngre enn spottord frå Akersgata.

Ein som aldri var i tvil om Satans eksistens, var Martin Luther. Difor skreiv han også denne mektige salmen som vi syng i dag, før og etter denne preika. Om Gud som er vår borg i møte med den gamle fienden. Om at vi ikkje skal ottast og vere redde om det var så ille at ”verdi full av djevlar var”
Det vert sagt at den same Martin Luther i si tid var så intenst oppteken av kampen mot Satan at han ein gong skal ha kasta blekkhuset sitt etter djevelen.

I evangeliet vi deler denne søndagen, møter vi Jesus i samtale med læresveinane. Det er ein underleg samtale som omhandlar litt meir enn det utdraget vi har lese i lag. Samtalen går føre seg om kvelden skjærtorsdag, i tidsrommet mellom sjølve nattverdmåltidet og det som hende i Getsemane litt seinare på kvelden og natta. Det hende altså at læresveinane gjekk rett frå nattverdbordet og tok til å krangla seg i mellom. ”No vart det òg strid mellom dei om kven som skulle reknast som den største”. (Luk.22,24)

Det var i sanning litt av ein gjeng Jesus hadde rundt seg den siste natta før han vart krossfest. Dei som hadde opplevd det siste måltidet, nattverden, truleg utan å ane djupna av det som hende, dei gjekk frå bordet for å krangle. Krangel om kven som var størst og viktigast av dei.
Og rett frå krangelen bar det ut i Getsemane der Jesus bad dei om å vake og be i lag med han. Men ingen av dei makta det. I Getsemane sov dei tungt medan Jesus sveitta blod. Det var om det vi tala i kyrkjene våre 1.s. i fastetida i år.

Det er i samband med kranglinga om kven av læresveinane som var den viktigaste at Jesus altså fortel at Satan har vore på han. ”Satan kravde å få sikta dykk som kveite,” seier Jesus til læresveinane. I den tunge kvelden og natta der så mykje står på spel for Jesus, høyrer vi om ein konkret konfrontasjon med den vonde. ”Satan kravde” seier Jesus. Det er som om han strekar under at Satan er der som ein reell trugsel. Ordet Satan betyr ”motstandar” – det er nettopp som det han står fram i det Jesus talar om. Satan ynskjer å teste ut Jesu nære vener. Kanskje ligg det noko bak om at han vil påvise kor lite dei var å satse på. Kranglefantane. Dei søvnige. Og ikkje minst dei svikefulle.

Ein av dei tolv var allereie i Satans lomme. Det var Judas.
Men ein annan var nesten i same kategori. Han som Jesus her omtalar som Simon. Simon var det gamle namnet på Peter. Jesus hadde sjølv gjeve Simon nytt namn då han kalla han for Peter, klippen, berget, som han ville byggje si kyrkje på. Men no brukar ikkje Jesus dette klippenamnet. Her er det Simon som vert tiltala. For her snakkar ikkje Jesus med han som var berget som skulle vere grunnmur for hans nye kyrkje.
Her snakkar Jesus med han som skulle svikte. Med Simon. Han som skulle fornekte Jesus tre gonger før hanen gol.

Tenk om det var slik at Jesu motstandar, Satan, verkeleg fekk dei i lomma alle desse venene til Jesus?
For det var det han ville. Så tvil. Setje dei på prøve og utnytte alle deira svake sider. Vippe dei over på si side i kampen mellom den vonde og den gode.

Men Jesus veit kva det heile handlar om. Han kjenner dei. Han har høyrt kranglinga. Likevel kan han bruke dei. ”De skal eta og drikka ved mitt bord og sitja på troner og dømma dei tolv Israels-stammane” seier Jesus til dei.
Guds rike er full av slike som desse venene til Jesus. Dei er alle slike som du og eg er. På ulikt vis rotar vil til våre liv.
Med høgtidelege ord seier vi ved døypefonten at vi forsakar djevelen. I det daglege livet viser vi noko heilt anna. Å forsake er å seie nei til.
Av og til, kanskje. Av og til lukkast vi.

Andre gonger går vi rett i fella. Vi høyrer ekkoet av hanegal både tidt og ofte, og må innerst inne innrømme at Jesus vart svikta, ikkje berre av Simon Peter, men også av meg. Det smertar. Det gjer vondt. Vi kjenner skamma og skulda som ei bør.

Øvstepresten Josva som vi las om i avsnittet frå profeten Sakarja tidlegare i gudstenesta, var eit menneske som livet ikkje hadde lukkast for. Dette var symbolisert ved at han gjekk i skitne klede. Men ein engel gav han nye festklede: ”Sjå, eg tek bort skulda di og kler deg i festklede”

Paulus strir med det han omtalar som ein ”torn i kroppen” som er eit eller anna vondt som Satan plagar han med. Botemidlet for Paulus er orda frå Herren: ”Min nåde er nok for deg”.

I dag vert vi altså minna om at i møte med Satan, i dragsuget frå hans vondskap der det er så mange nederlag som er å finne, der finst det noko som er større. Noko som er viktigare. Noko som er kraftigare.

Herrens nåde. Krafta som er stor nok til å gjere rein. Til å ta bort skuld.
Til og med for Simon, for Peter, Jesu næraste medarbeidar som på førehand fekk vite at han var ein som ville svikte før hanen gol den same natta; også for han var det lov å vente seg oppreising, nåde og nytt liv. ”Når du ein gong vender om, så styrk brørne dine” seier Jesus til han, samstundes som han varslar svik og hanegal.

Om du skulle ha eit gammaldags blekkhus på skrivebordet heime, så blir det berre søl om du kastar det etter djevelen. Det er ikkje slik vi kjempar mot Jesu motstandar og mot vår motstandar; mot Satan.
Den beste kampen er å anerkjenne at vi har ein motstandar. Ein sterk motstandar som vil rive oss bort frå Jesus.
I det å ta dette innover seg, gjev det meining i det vi no skal gjere i lag: Først seie fram orda om forsakinga av djevelen og det vonde.
Men vi stoggar ikkje med det. Vi held fram med vår faste truvedkjenning. Trua på den treeinige Gud, vår skapar og Frelsar og vegvisar til det evige livet.

Det er den trua som frelser. Det er den trua som ber nåden med seg, og som gjev oss håp om at nederlag er tilgjevne for Jesu skuld. At også vi skal ta inn over oss orda som var så viktige for Paulus: ”Min nåde er nok for deg” AMEN

Kampen i døropninga

2. søndag i fastetida. III - 24.02.2013

Åsane

Luk 13,22-30

 

Kan du sjå for deg den aller siste dagen i denne tida? Dagen når Guds rike skal renne lik sola, slik Petter Dass syng om det. Mange har sikkert sine tankar om korleis det  då skal vere. Det er lett å danne seg all verdens førestillingar om korleis det er heime hjå Gud. Det gjorde dei allereie på Jesu tid. Også då var dei opptekne av korleis det skal gå med menneskeslekta, heilt til slutt. Difor også dette spørsmålet som kan vere med på å pirre også våre nyfikne sansar: «Herre, er det få som blir frelst?» 

Sjølvsagt kan ingen vite noko som helst sikkert om korleis det skal verte den dagen. Likevel opnar Bibelen små gluggar med innsyn til eit rom som stort sett ligg i nokså dunkel belysning. Men det vesle vi får lov å sjå, gjer at det av og til må vere lov å våge å setje ord på litt av det fantasien vår kan lage seg bilete av.

For min eigen del, les eg tekstordet for denne 2.søndagen i fastetida, og ser for meg flokkar menneske som strøymer mot himmelporten på den aller siste dagen - fra øst og vest og nord og sør skal mennesker komme....

 

Kan du sjå for den store flokken med pinsevenner frå Korea som strøymer til den dagen? Og like ved deira side: langskjegga ortodokse frå Russland, svarte baptistar frå ein av sørstatane i USA saman med kortvaksne inkaindianarar frå Sør-Amerika som lærte om Jesus på ein norsk misjonsstasjon. Eg ser for meg katolske kardinalar i flotte presteklede, saman med fattige italienske bønder. Eg ser for meg undrande nordnorske læstadianar i fargerike samedrakter. Dei er der dei òg, men dei liknar lite på dei som rett bortanfor dansar i sørafrikansk rytme. Men begge folkeslaga merkjer seg ut med sine sprakande fargar på kleda sine. Heldigvis er det ikkje vanskeleg å mane fram bilete av trauste strilar som flokkar seg framfor døra inn til himmelriket. I denne samanhangen kjenner dei seg heilt som eitt med ein tilsvarande flokk bergensarar som dei blandar seg med, slik strilar og bergensarar gjorde det i dette jordelivet. Eg høyrer ein nordmann og ein svenske som pratar litt saman og undrar seg over at det er så få lutheranarar der. Då må eg undre meg: Hadde dei trudd at dei lutherske skandinavane ville verte åleine i Guds rike? 

På denne dagen er det mykje spanande å sjå. Og mykje spanande å høyre. Men aller størst inntrykk gjer det å oppdage at her er det ubegripeleg mange menneske. Eg minnest noko eg las ein annan gong i Bibelen. Ord av Johannes på Patmos: Deretter så jeg en skare så stor at ingen kunne telle den, av alle nasjoner og stammer, folk og tungemål. De sto foran tronen og Lammet, kledd i hvite kapper, med palmegreiner i hendene (Johs. Opb.7,9) 

Ingen kan telje kor mange det er der. Det er altså eit svar på spørsmålet Jesus fekk om det er få som vert frelste. Det er på ingen måte få. Det er ein tallaus flokk. Og det er altså slik at - fra øst og vest og nord og sør skal mennesker komme og sitte til bords i Guds rike. 

Det er spanande å sjå alt som rører seg like ved inngangen til himmelriket. Folk har trengt seg gjennom den tronge porten. Det vart ein del knuffing og vanskar. Nokre måtte setje att bagasje dei hadde tenkt å ha med seg inn dit, og det var smertefullt. Ein veldig rik mann snudde i porten, mørk i ansiktet, då han forstod at alle pengane hans ville vere verdilause på den andre sida. Eg synest eg høyrde foraktelege ord frå munnen hans då han gjekk bort. Forakt for han som bad han leggje av seg rikdomen og dei fine kleda sine og kle seg i ei kvit drakt som Jesus hadde klar til han.

Endå meir inntrykk gjorde det då ei eg kjende godt frå kyrkjeleg arbeid kom til porten. Ho prøvde å stige innanfor med ei heilt sjølvsagt mine. Ho gjekk til og med kledd i kvite klede. Men ho måtte ha gløymt at på ryggen hennar stod det skrive eit stort ord: Urett!

Det kling eit ekko frå Herrens ord i øyro mine: "Jeg vet ikke hvor dere er fra. Bort fra meg, alle dere som gjør urett" 

Eg høyrer den høglydte diskusjonen som etter kvart utviklar seg, men ser at ho til slutt innser at ho faktisk har misforstått mens jordelivet skulle levast. Ho forstår at det ikkje er utan grunn at ho går rundt med ein merkelapp det står skrive ”Urett”.

Eg ser for mitt indre auga korleis ho i desperasjon set seg ned og prøver å sveipe gjennom livet sitt med tankane. Kva gjekk galt?

Då lyder Herrens ord: Noen av de siste skal da bli de første, og noen av de første skal bli de siste.

Eg ser at det går opp for henne at hennar urett var at ho alltid sette seg sjølv først. At andre alltid måtte stille bak henne. At ho tok det som ein sjølvsagt ting at ho måtte vere blant dei fremste. Det var ikkje berre slik i møte med vener og naboar i kyrkjelyden. Men slik tenkte ho også i møte med dei som ville dele rikdommen ho hadde overflod av i det landet ho budde i saman med bl.a. meg sjølv. Ho skreiv harde innlegg i aviser om folk som kom til oss for å utnytte norsk rikdom og norske skattebetalarar. -Vi har nok med oss sjølve, sa ho ofte. -Dei der ute ein stad får greie seg sjølve.

Men no må ho stille seg heilt bak. Og medan ho står der, vert døra stengd. Ho står ikkje berre bak. Ho står også utanfor Guds rike. 

Men innanfor, inne i Guds rike, der er det likevel ubegripeleg fest og glede. For heldigvis er det faktisk mogeleg å kome seg inn gjennom den tronge døra. Sjølv om døra er trong, er ho trass alt ikkje trongare enn at det til slutt er ein veldig skare med menneske som er på innersida. Alle desse, fra øst og vest og fra nord og sør -  dei opplever oppfyllinga av alt dei har lengta etter og vona på gjennom eit liv her på denne jorda. 

Det forunderlege er å leggje merke til kor omsnudd alt er på den andre sida.

Mange kom til himmelporten, drassande med all verdens tunge bagasje. Men heldigvis forstod dei i tide at dei måtte leggje frå seg både lommebøker, titlar, viktige attestar, omtalar frå kjende menneske, ja til og med fromme botsøvingar. Ikkje noko av dette var det vits i å dra med seg inn i Guds rike. Andre fekk leggje av seg store berg av skam, ting dei hadde prøv å dekkje over her i livet med ei kappe av sjølvgodheit. Ved himmelporten låg det att haugar av alt slikt. På innersida gjekk dei som før var skamfulle no kledde i kvite rettferdskapper. Akkurat dei same kleda som dei fekk på seg, dei som i dette jordelivet hadde hatt så lite bagasje at dei smatt forbi alle dei andre like før dei skulle gjennom porten. Fattige trong ikkje sørgje over rikdom som dei aldri hadde hatt. Undertrykte hadde mindre bagasje av urett enn andre. Dei som tidlegare var små og forakta, kom raskt til dei beste plassane og høgaste posisjonane når Herren sjølv fekk plassere slik han meinte det sømde seg.

Slik kan vi halde fram lenge med å fantasere om korleis det skal vere på den siste dagen. Slik fantasiar kan vi gje oss sjølve lov til, så lenge vi held oss til det Bibelen sjølv opnar for.

Men vi har aldri lov til å opphøgje oss til dommarar over livet til andre enkeltmenneske. Då står vi fare for å kome i den kategorien menneske som Jesus løfter ein åtvarande peikefinger mot: Dei som gjer urett.

Som prest er det sjølvsagt ikkje mi oppgåve å gå rundt og stemple ”urett-stempelet” i ryggen på eit einaste menneske eg møter i mi teneste. Mi oppgåve er tvert i mot å møte alle som kjem i min veg med den glade bodskapen om at framleis står det ei open dør inn til Guds rike. Gjennom den døra skal vi kvar for oss kjempe oss inn. For visst er det mogeleg å kome inn dit. Om vi berre kan leggje frå oss alt som er i vegen, alt som vil hindre oss. 

Den einaste som har gått gjennom døra inn til Guds rike utan å vere tilsmussa av synd, det var Jesus sjølv.

Når vi talar om at svære flokkar av menneske skal kome inn dit til slutt, så talar vi altså om at svære flokkar av syndarar skal kome gjennom døra. I prinsippet er det ikkje større syndarar som står att på utsida når porten til slutt vert stengd, enn dei som kom seg gjennom og på den rette sida.

Skilnaden på ”innafor og utanfor” går ikkje mellom syndarar og ikkje-syndarar, men mellom dei som gjev slepp på tanken om eiga forteneste og dei som vil hevde at eigne gode gjerningar skal gjere Herren innstilt på å sleppe meg på innersida. Korkje gode gjerningar eller innbilt venskap vil nytte på den dagen. 

Alvorsordet frå Jesu eigen munn rungar mot oss på denne fastsøndagen:
Når husherren først har reist seg og lukket døren og dere blir stående utenfor og banker på og sier: ‘Herre, lukk opp for oss’, da skal han svare: ‘Jeg vet ikke hvor dere er fra.’Da vil dere si: ‘Vi har jo spist og drukket sammen med deg, og du har undervist på gatene våre.’Men han skal svare: ‘Jeg vet ikke hvor dere er fra. Bort fra meg, alle dere som gjør urett!’

Høyrde du det: "Gå bort frå meg, alle de som gjer urett!"

Vi gjer urett alle som ein her i kyrkja i dag. Difor vert det verkeleg kamp på liv og død for å sleppe inn gjennom den tronge døra. Gjennom døra, inn til bordet, inn til fellesskapet. Inn til Guds rike.

Og nettopp fordi vi gjer urett, vi som har funne vegen til Åsane kirke i dag, så er det frigjerande at vi i fastetida vert utforda av Bibelens ord til å kjempa ein reell kamp mot freistingar, vondskap og alt som vil hindre oss i det nære livssamfunnet med Jesus. Vi må gjere noko med den uretten vi har gjort. Med den synda vi har gjort. Med den skulda vi ber på. Med den skam vi kjenner inne i oss. Med alt dette som vi veit skulle vore annleis. Dette som er på tvers av Guds vilje med våre liv. 

Dette må vi bere fram for Gud. I fastetidas ettertanke. I bot og i bøn.

I ei kyrkja som ikkje er feilfri, vågar vi i dag oss fram for Gud. Alle vi som ber med oss vår synd og vår skuld og vår skam. Snart skal vi samle oss ved nattverdbordet. Knele ned. Bøye oss for Gud.  Ta mot han som ber bort synda i verda. 

Det at vi kjem fram for Gud på denne måten er ein del av kampen. Kampen i døropninga. Kampen for å sitje til bords i Guds rike.

Og det store er at på innersida av døra står det ein og rettar handa ut mot oss. Han ser kor vi kjempar. Han ser at vi er såra i kampen. At vi blør. Ikkje av skotskadar eller bomber. Men fordi vi har falle og slege oss på vegen gjennom livet. Vi har rive oss opp på djevelens tornekratt.

Det er plass til oss innafor. Dvs. det er plass til dei som grip tak i denne handa. Handa med sårmerker frå krossfestinga.

Men det er ikkje plass til dei som stolte og eigenrådige krev at dørene skal opnast vidt opp: "Vi har ete og drukke i lag med deg". Ja, kan hende åt du og drakk du ved Herrens bord ein gong. Men det i seg sjølv garanterer ikkje at du slepp innfor på den siste dagen dersom du gjekk frå nattverdens bord og ut or kyrkja for å gjere meir urett. 

I dag er det altså ikkje tid for å slutte å kjempe. Kampen mot vondskap og djevelskap skal halde fram. Og kampen for å koma inn gjennom den tronge døra til Guds rike.

Sjå etter handa med naglemerke når du kjempar denne kampen. Ta tak i den. Då får du kraft. Då skal du vinne. Då skal han leie deg innafor til bordet og til fellesskapet før døra stengjest på den siste dagen!

 

 

Lovsong på ein fastesøndag

1.s. i faste III – 17.02.2013
Salhus - Lovsongsgudsteneste
Matt. 26,36-46

I bokhylla mi står ei bok som heiter ”Lovsang på en blåmandag”. Den kom ut for godt over 30 år sidan (1979), og er skriven av ein litt eldre kollega av meg, Harald Bekken. Tittelen på boka er henta frå overskrifta på ei preike han heldt 1. s. e. påske, søndagen der vi møter dei desillusjonerte læresveinane som har gjeve opp alt og vil gå tilbake til fiskebåtane. For dei har opplevd påske, men dei har enno ikkje møtt den levande Jesus etter oppstoda. Dei har ein blåmandag. Det er så mykje som ikkje heng i hop. Heilt til dei får sjå Jesus. Levande. Då kan alt snu til lovsong.

Vi er samla til lovsongsgudsteneste i dag. Vi kjem til kyrkja i Salhus og syng glade songar. Tilbedande songar. ”Vi tilber deg vår konge” runga nettopp under kyrkjetaket. ”Vi tilber for din fot” skal vi stemme i når mi stemme stilnar etter preika.
Men så er det samstundes fastetid. 1.s. i faste. Lovsong på ein fastsøndag. Heng det i hop?

Det er fastetid. Ei tid folk flest i beste fall brukar for å faste seg til ein sunn kropp. Det stod i alle fall å lese i Vårt Land sist torsdag at 99 av 100 nordmenn ser ingen religiøse grunnar til  faste. Heller ikkje ser dei noko solidaritetsaspekt ved fastetida, slik for eksempel Kirkens Nødhjelp vil vise oss med sin fasteaksjon. Skulle nordmenn faste, var kun for å få ei betre helse fortel avisa oss.

Her i kyrkja har vi samla oss på denne søndagen. Vi vil syngje lovsongar.
Det er eit godt innsteg i ei viktig tid i kyrkjeåret.
I alle fall om det kan føre oss tettare inn til Jesus. Opne augo våre slik at vi anar litt av dramaet som utspelar seg rundt han.

I Getsemane. Der er vi i lag med han i dag.
I denne hagen som etter kvar vert åstad for å mykje fortetta dramatikk. Gode fortsett som ramlar i hop. Sorg. Bøn, sveitte og blodig bønekamp. Eit kyss som betyr svik. Eit sverd som høgg til og eit øyre som fell i bakken.

Men endå meir ser Getsemane ser ut til å vere ein stad for søvn. For søvnige læresveinar som eigentleg ville være med Jesus inn i den djupe natta der han kjempa mot alle mørke krefter. Det skulle vise seg å vere for djupe avgrunnar og for mørke sinnsstemningar til å dei makta å fylgja Jesus dit. Dei slokna som utblåste lys. Dei klara ikkje å vake med Jesus.

Kjære kyrkjelyd her i Salhus. Eg veit at det mellom dykk er mange som vil vere tett inn på Jesus til ei kvar tid. Du startar dagen med han. Du les din Bibel eller di andaktsbok. Du sluttar dagen med han. Du faldar hender og ber for dine og deg sjølv og det som er viktig i livet ditt. Du ber Herrens bøn og du sovnar trygt i Herrens hender.
Takk for at du er ein av desse trufaste.

Men skal du og eg vere ærlege mot oss sjølve, så bur det mykje i oss av det som budde i Peter og dei andre som sovna medan Jesus bad.Jesus ropa til sin far i himmelen: ”Er det mulig, så la dette begeret gå meg forbi. Men ikke som jeg vil, bare som du vil” Han bad. Læresveinane sov.

I si mørkaste stund, mens soldatar og svikaren Judas tusla rundt hagen for å leite Jesus opp, fange han og gå i gang med den parodiske rettssaka som enda opp dagen etter på krossen, så kjempar Jesus. Men hans næraste søv. Hans mest trufaste sov.
 Er det slik det fakstisk er, også i Salhus?

Høyrer du smerten i Jesu utbrot: ”Så klarte dere ikke å våke…”?Tre gongar snakka han med dei og til dei. Kvar gong sovna dei igjen.

Det er fastetid.
Eg skulle så gjerne vake med Jesus. I dag. I natt. Fram mot påske.
Men augo mine er så tunge.
Korleis er det for deg?

Eg trur i alle fall ikkje at vi vert søvnigare av å syngje lovsongar i fastetida. Eg trur det er godt at vi lovprisar han som kjempa i mørket, gjennom natta, djupt inne i skuggane. Han kjempa din og min kamp.

Og heile tida, mens den eine etter den andre lena seg tilbake og drog teppet tettare rundt seg og seig inn i det behagelege draumelandet, så var Jesus der – overlaten til seg sjølv. Einsam. Men vaken. I bøn. I kamp. Han bad for påskehendingane. Han kjempa. Kampen som eigentleg er vår. Vi som søv.

Det er godt at vi har den årleg fastetida før påske. Det er godt at vi vert minna så tydeleg om kampen det er for Jesus å gå i møte påskehendingane.
Fastetida kan vere til hjelp for deg å meg til å forstå verdien av å bevege seg tettare inn til han som vil ta oss med bort frå den store flokken av menneske som hastar til kjøpesenter med gule kyllingar, til stress på motorveg, hyttepåske på fjellet eller båtpåske ved fjorden . Jesus vil i fastetida ha oss med inn i Getsemane. Vere der i lag med han som kjempar og ber, han som vert overlaten i syndarhender.

Vere der i Getsemane, slik at augo og hjarto våre opnar seg for dramaet rundt Jesus. Då kan tungene våre med full rett uttrykkje seg i lovsong. Lovsong på ein fastesøndag.

AMEN

Himmelstrålar.

Kristi forklåringsdag - III. 03.02.2013
Ytre Arna kyrkje
Luk. 9, 28-36

Det skin ikkje mykje av nokon av oss. Diverre.
Av og til blenkjer det til kanskje, som når ei mor eller ein far speglar seg i ansiktet til den nyfødde. Då strålar det ut; glede – kjærleik – omtanke for det nye livet.
Vi anar det på denne dagen når vi ser dykk som ber dei nyfødde inn i Guds hus. Her får de sjansen til å gjere det beste de kan tenkje dykk, leggje dei nyfødde i hender som er sterkare og som famnar vidare enn nokon foreldre vil makte det. I Herrens hender kviler dei nydøypte no. På mors eller fars fang, men likevel i Herrens hender. Dette er ein augneblink det skin av. Himmelstrålar.

Men kvardagane er mange for dei fleste av oss. Vi bur i Bergen og er vel vande med gråvêr og regn. Det kan gå veker mellom solstrålane. Men når blåhimmelen opnar seg over oss, glimtar vi til, dei fleste av oss som bur mellom fjordane og fjella. Også då kan det skine frå augo våre.

Tenk om det var fleire slike dagar! Dagar der det stråla av oss. Himmelstrålar. Lys frå det høge som spegla seg i våre liv og skein inn i familielivet, ut over nabolag, på arbeidsstader og ikkje minst; lyste opp i kyrkjelyden vår. Himmelstrålar i kyrkja. Det ynskjer vi oss meir av i Ytre Arna. Himmelstrålar.

Eg var saman med soknerådet i denne kyrkjelyden for to-tre dagar sidan. Vi brukte litt tid til å drøfte statistikktala for fjoråret som i desse dagane er samla saman og vert sende vidare til talknekkjarar i Statistisk Sentralbyrå, eller til dei som kanskje grunnar litt meir over dei, folka på bispedømekontoret. Men mest burde vi som bur her ta dei inn over oss og snakke om tørre tal. Om det kyrkjetenaren diskret gjer kvar søndag når kvar einaste ein som vågar seg innanfor kyrkjedøra vert tald, og summar førte inn i ein stor protokoll og samla for å samanliknast frå år til år.

Slikt er ikkje mykje det skin av. Tørt, kan det virke som. Men tørre tal talar!
Tala viser nedgang i fjor. Skuggar - og ikkje lys. Det må vi snakke om. Det skal vi snakke om etter gudstenesta når eg som prost inviterer dykk til å samtale litt om situasjonen i kyrkjelyden.

La du merke til det vi høyrde lese tidlegare i gudstenesta?
Det handla om Moses som var på Sinaifjellet i lag med Herren i førti dagar og førti netter. Han var nær Herren. Han fasta desse dagane. Og han kom ned att frå fjellet med lovtavlene; med dei ti bodorda hogne inn i stein. Men merkelegast av det vi høyrde lese var korleis det skein frå ansiktet til Moses. Guddommeleg nærvær gjorde at det lyste av ansiktet til Moses. Himmelstrålar.

Dei same himmelstrålane som Jesu tre næraste vener fekk sjå på forunderleg vis då dei
streva seg opp på fjellet saman med Jesus. Dei var der, avsides, høgt oppe, langt frå folk, åleine med Jesus. Dei var der for å be. Og slik Moses kom nær det guddommelege i dagane han var på fjellet, slik hende det med dei tre læresveinane

I lag med Peter og Jakob og Johannes kjem Jesus så nær læresveinane sine at guddommelege opplevingar vert flytta inn i det jordiske. Frå himlens høge avstand til eit jordisk fjell. På fjellet får dei møte, ikkje berre Jesus som dei kjende frå kvardagen, men desse to mennene frå den gamle pakt som ingen hadde høyrt frå på hundrevis av år. Gud gjer eit under. Ubegripeleg for oss. Reelt for Jesu nære vener.

Jesus er så nær dei at det er råd å fatte at bak det vi ikkje fattar og forstår, der er han som er større enn oss. Han som er meir enn oss. Han som gjev loven gjennom Moses. Lovtavlene som vart skapte  i lyset frå himmelstålane. Der, i denne mystiske og fasinerande openberringa, høgt på fjellet opplever tre forskræmde læresveinar at Jesus dreg eit slør til side inn mot det guddommelege. Saman opplever dei at Gud talar til dei.

Gud som før hadde forkynt sin vilje til oss gjennom heilage profetar; profetar som her på fjellet var representerte gjennom Elia. Profeten Elia. Vi hugsar dramaet då Elia påkalla Herren i konkurranse med Ba’al profetane og det hende at eld kom ned frå himmelen og fortærte offeret på Elias sitt klissvåte brennalter. Seinare løynde Elia seg, redd for døden, i ei hole. Heilt til Herren kom forbi, i ei skjør stille, og kviskra namnet hans. For så å hente profeten til himmelen, i ei eldvogn med hestar av eld framom.

I lag med gudsmenn frå GT står Jesus der i det skinande lyset. No handlar det ikkje om loven eller om profetane. Her er han som er evangeliet. Jesus Kristus. Her vert han presentert av Gud sjølv. Løyndomsfullt, or skya vert det på nytt svidd eit hol i hinna mellom himmelen og jorda. Gud talar til læresveinane, men også til oss. Vi ser han ikkje. Det gjorde heller ikkje dei tre læresveinane, for Gud la ein ein skugge frå ei sky over desse openberringane av gudsfolka som tala saman. Guddommen er ikkje for våre augo. Det guddommelege vert for oss openberra gjennom ord: «Dette er Son min, den utvalde. Høyr han!»

Himmelstrålane er det same som himmelord.
Guds røyst seier om Jesus som venene hans nettopp har fått sjå i det himmelske lyset: ”Høyr han”

Kjære Ytre Arna kyrkjelyd. ”Høyr han”
Høyr når Jesus er nær oss og vil fortelje oss viktige ting. Himmelske løyndomar. Himmelord. Når han vil lyse opp vegen for oss med sitt himmelske lys. Himmelstrålane. Dei som kan smitte over på ansikta våre slik sola får det til å skine i bergensansikta når regnet vik frå fjella vi har rundt oss.

Peter vart ivrig då han såg lyset. Då han såg Jesu herlegdom. Då han såg Moses og Elia frå den gamle pakt. Peter ville byggje noko for desse. Han ville byggje hytter. Tre hytter.
Ei til Jesus. Ei til Moses. Ei til Elia.

Det ser ikkje ut som om det vart hyttebygging for Peter.
For allereie mens han gjore greie for sine spontane byggeplanar for Jesus, kom skya og hylla det guddommelege lyset inn i ein skugge. Men Guds røyst var tydeleg. Vitnemålet om Jesus var krystallklårt: «Dette er Son min, den utvalde. Høyr han!»

 Dei to frå ei gamal tid vart borte. Kvardagen kom snart tilbake. Det var ”ingen annan å sjå, berre Jesus.”

Av og til bryt himmelstrålane gjennom. Av og til kjem vi nær det guddommelege. Vi gjorde det ved døypefonten i dag. Gud var nær. Han bøygde seg ned og rørte ved dei små. Tok dei til seg. Gjorde dei til sine born. Gav dei rett og lov til å be: ”Vår Far i himmelen”
Men når himmellyset vert slukt av kvardagsskuggane, så er Jesus der, inne i skuggane. Han stig ut or skuggane og stadfester sitt nærvær.
Ordet hans lyder. Vi les det. Vi forkynner det. Og vi vert minna om dei guddommelege orda som erstatta himmelstrålane: «Dette er Son min, den utvalde. Høyr han!»

Tenk om kyrkjelyden i Ytre Arna makta å ta dette inn over seg. Å søkje avsides med Jesus. Vere der i bøn slik Peter, Johannes og Jakob var det. Gle seg over dei store stundene når vi vert ekstra velsigna av lyset frå det høge. Men framfor alt vere stadig lyttande til han som vil tale til oss i kvardagen, ut frå skya, når vi ferdast i skuggane.

Tenk om kyrkjelyden i Ytre Arna ville la seg smitte av Peter sin byggjeiver. Ikkje til hyttebygging. Det vart det ikkje noko av. For Peter vart kyrkjebyggaren. Klippen. ”Du er Peter, og på dette fjellet vil eg byggja mi kyrkje” sa Jesus til Peter ved eit anna høve. (Matt. 16,18)

Byggje kyrkje. Byggje kyrkjelyd. Døype borna, slik vi har gjort det i dag. Lytte til ordet slik vi gjer det i dag. Samlast ved nattverdbordet. Slik vi også skal gjere det i dag.
Dette er aktivitetar som verda rundt legg merke til. Når mange steller med dette vil folk sjå lyset. Lyset som smittar over på augo våre fordi vi lever nær Gud. Er saman med han i bøn. Lever etter bodorda. 

Himmelstrålane. Måtte dei treffe oss i hjarta i dag. Måtte dei reflekterast frå ansikt og augo i dag. Slik at himmellyset kan skine over kyrkjelyden i Ytre Arna.  AMEN

Ungdomsåret

(Innlegget har stått på trykk i dei felles kyrkjelydsblada for Arna og Åsane prosti nr.1/2013)

Bjørgvin bispedøme si storsatsing gjennom heile 2013 er i gang. Ungdomsåret, U2013.
På mange ulike måtar vil vi merke det gjennom vekene og månadene vi no har gått inn i. 13.januar vart det heile ”sparka i gang” ved ei radiosendt høgmesse frå Domkirken i Bergen. Biskopen vår, som har hatt visjonane for U2013, heldt preika. Alle som lytta til radioen, eller som var til stades i vår hovudkyrkje denne søndagen, merka at her var det ungdommeleg sprut og eit tydeleg ungdomsstempel på alt som gjekk føre seg.
Ten Sing-kor som forsongarar. Band og kyrkjeorgel i samklang gjennom alt som finst av elektronikk fekk middelalderens murpuss til å smuldre ned over gamle og unge kyrkjefolk.
Kyrkja i Bjørgvin kan gratulerast med dette tiltaket som skal halde fram, sentralt i Bergen og lokalt i våre to vestlandsfylke som til saman utgjer Bjørgvin.

Det er kjekt å konstatere at U2013 faktisk tjuvstarta kvelden før det tok av i Domkirken. Tjuvstarten var i vårt prosti. Seint laurdag kveld, 12.januar, melde kateketen i Arna, Cathrine Snipsøyr på Facebook: ”Har hatt ungdomskveld i Arna med nesten 70 ungdommer. Det vrimlet i kyrkjelydshuset og i kirken. I morgen er det gudstjeneste med åpning av ungdomsåret” Gudstenesta ho reklamerer for ”i morgen” er ikkje den som var i Domkirken, men den som var i Arna om ettermiddagen 13.januar. Flott at det svingar mellom dei unge også lokalt hjå hjå oss.

Ungdomsåret er sett på kartet dette kalenderåret vi nett har gått inn i. Men om det vi no får til ikkje held fram også i 2014 og 2015 og 2016 og i åra vidare utover, har det heile lite meining.
For kyrkja vår er inne i eit tid der vi rett og slett er nøydd å nå ut til dei unge, og nå inn i livet til dei unge, for å få dei til å høyre, forstå og gripe i tru det som er U2013 sitt motto: ”Vener for livet”

Den venskapen handlar framfor alt om at Jesus er venen til dei unge. Så handlar det om venskap mellom unge og venskap mellom dei unge og skaparverket, jorda vi bur på.

U 2013 startar altså i januar i år. Samstundes med denne oppstarten rasar ein debatt i massemedia om vår kyrkje si framtid. Og om landet vårt skal vere prega av kristen kultur i åra som kjem, eller om vi er truga av ein kulturell og kristen undergang i møte med alt som pressar på utanfrå.
Prost Trond Bakkevig i Vestre Aker i Oslo har i Aftenposten sagt nokre viktige ord om dette: ”Det er fraværet av kirkegang og kunnskap om kristen tro som representerer en slik trussel.”Både mellom vaksne og unge ser vi i dag eit fråvær av kyrkjegang og ein nedgang i kunnskap om kristen tru. Dette trugar kyrkja. Dette trugar den kristne kulturen.

Ungdomsåret i Bjørgvin kan vere med å rette på dette.
Dette må vere det kristne i Bjørgvin ber om gjennom ungdomsåret, U2013.

Økumenisk gudsteneste. Såmannssøndag

Såmannssøndagen III. 27.jan 2013
Økumenisk gudsteneste, Åsane, på Bibeldagen
Matt.13,24-30

Finst det noko som bind kristne med ulike konfesjonelle ståstader betre saman enn Bibelen?
Kristne har god trening i å vere usamde,  å krangle med kvarandre. Splitte seg opp i ulike retningar. Lage eigne forsamlingar når vi rynkar litt på nasa over det dei driv med der ein kanskje har vore medlem i fleire tiår.
Dette kan vi seie mykje om, men eg har aldri høyrt nokon seie at det er godt og rett at det er slik. Heldigvis finst det difor dagar der det er lett, der det er naturleg, og framfor alt rett, å vise verda at dei kristne har noko som bind saman på tvers av kløfter, usemje og ulik tilnærming til trua vår.

Ingen vil protestere på at Bibelen. Guds ord, det er vårt sentrum. Den vi trur på. Denne boka er rettesnor våre liv og for vår lære. Difor har det etter kvart utvikla seg ein god tradisjon mange stader i landet vårt, at vi på denne søndagen vi har i dag, den som i Den norske kyrkje kallast Såmannssøndagen, og som hjå oss alltid har tekstar som set Guds ord i sentrum; då samlast ein mange stader til felleskristne, økumeniske samlingar. Vi feirar denne dagen som ein felles Bibeldag, gjerne med fokus på eit prosjekt som er fargelagt av Det Norske Bibelselskap.

Slik gjer vi det også her i Åsane i dag. Frå åtte ulike ståstader kjem vi saman i denne kyrkja. Ramma er liturgien vi har i den norske kyrkja, men inne i ramma gjev vi rom for dykk som takka ja til å vere i lag med oss i dag. Det er så godt at de er her, at vi kan vere saman. Saman om Bibelen. Saman om Guds ord.
Vi har til og med fått høyre frå Bibelen på eit språk som er veldig framandt for dei fleste av oss . To av nonnene som bur i det einaste katolske klosteret på våre kantar, Marias Minde i Biskopshavn, har lese på morsmålet sitt, vietnamesisk. Og nettopp Vietnam, saman med nabolandet Kambodsja, er sentrum for Bibelselskapets prosjekt i år, å spreie Bibelen i desse to landa, langt der borte i Asia.

Mesteparten av 1970-åra brukte eg for min del til å utdanne meg til prest, til å studere teologi. Den gongen var det eit temmeleg kaldt klima mellom oss i den norske kyrkja og truande i andre kyrkjesamfunn. Det vart bl.a. frå lærarhald på min teologiske lærestad rett som det er nytta harde ord om dei som ikkje trudde slik Martin Luther lærte oss. Eg tvilar på om det nokon gong vart sagt med reine ord, men på lærestaden, i kyrkjene våre, og på bedehusa rundt om klang det rett som det var ein undertone som bar i seg noko ullent om at dei som ikkje trur som oss, dei er ugras på den kyrkjelege åker.

I samfunnet vårt kjempar politikarar, men også kyrkjeleiarar, mot klimaendringane vi er vitne til. Mot ein varmare klode. Det er både godt og rett. Men takk og lov at klimaet har endra seg, at det er varmare i det økumeniske landskapet no enn det var for 30-40 år sidan.

I dag vil ingen ansvarleg kyrkjeleiar tenkje om annleis truande at dei er ugras.

Og i alle fall vil ingen finne på å nemne noko om å luke dei bort.
I dag er vi i stand til å velsigne arbeidet til kvarandre. Vi kan gå til gudsteneste i ulike samanhangar. Det finst nok dei som vil etterlyse større truskap og ansvar i den kyrkjelyden ein høyrer til i. Det finst nok grunnar til å spørje om såkalla kyrkjeshopping er eit gode. Dette at, særleg unge, fyk, frå den eine forsamling til den neste som ein sommarfugl ein vakker julikveld, utan vilje til å stanse opp, ta ansvar og byggje på sin tomt, innan for sitt gjerde.

Dette kan nok vere eit problem.
Men det er ikkje fordi dei unge sommarfuglane er ugras vi peikar på det. Men fordi vi, kvar i våre samanhangar, treng slike som arbeider på åkeren, steller og puslar med det som skal spire og gro, slik at det kan verte ein god haust også innfor mitt gjerde.

I Guds rike er det mange plantar. Korn av ulikt slag. Frukt av ulik fasong, farge og smak. Vi treng det alt i hop. Det må gjerne dyrkast fram og stellast med på ulike teigar.

Men på denne søndagen er det glade evangeliet til kvar og ein av oss som står i dette såmanns- og dyrkingsarbeidet: -Vi skal sleppe å bry oss om kva som er god grøde og kva som ikkje er brukbart, men berre ugras.
Den dommen høyrer ikkje deg eller meg til. Den høyrer heime hjå Gud, og takk og lov for det.

Jesus lærer oss i dag: «- når dere luker bort ugresset, kunne dere samtidig komme til å rykke opp hveten. La dem vokse der sammen til høsten kommer»

Høyrer du evangeliet i desse orda?Den glade bodskapen?
Vi skal sleppe å vurdere kva som er grøde og kva som er ugras. Begge delar finst. Også ugras. Det som ein gong ikkje vil kome gjennom dommen. Men eg skal sleppe å døme. Du treng heller ikje bry deg med det. Det er ein ting det handlar om. Det handlar om det som til slutt skal sankast inn i Guds store låve. «Hveten skal dere samle i låven min!»

Kjære medkristne. Vi veit noko om at skal det verte god grøde i Guds rike, må vi drive såmannsarbeid. Det er å så ut Gud ord. Det er å spreie Biblar.
Mellom våre eigne.
Og der det er lite av denne ufatteleg viktige boka for alle som trur. I Vietnam og i Kambodsja er situasjonen at dei ropar på Guds ord. Dei ber om fleire Biblar. Det er eit stort såmannsarbeid som må gjerast for at det skal verte haust der.
Vi samlar oss her i vår kyrkje på denne søndagen for å gje ein neve såkorn til denne åkeren nettopp i dag.

Kvar for oss har vi også større og mindre teigar der vi har sådd - her i Åsane.
Vårt ynskje og vår bøn for alt dette er at Gud må sende gode innhaustingstider over denne bydelen i Bergen. At Ordet kan spire og gro. På dei gamle gardane som enno finst i utkanten av blokkene som skyt opp. At det kan sankast frukt frå høghus eller villaområder. At Guds ord kan nå innafor glasvegger og fine fasadar på kjøpesentra og gigantiske møbelbutikkar. At arbeidaren som byggjer ny veg for å spare oss for køar og motorvegkaos kan vere våre gode forbilde: Dei står på i kulde og regn og borar og skyt for å gje oss noko nytt og nyttig.

Det nye og nyttige for oss som trur på Gud og les Bibelen vår i fellesskap, er frukt og grøde som skal haustast. Då kan vi ikkje vere smålege mot kvarandre.
Vi går saman ut for å fullføre Jesu ord: «-hveten skal dere samle i låven min!»

AMEN

"Ka' sa eg?"

3.s. i openberringstida III – 20.01.2013
Biskopshavn
Johs. 1, 15-18

Eit litt sjølvgodt uttrykk kjenner vi alle: «Ka’ sa eg?»
Om det er eit typisk bergensuttrykk er eg usikker på, men i mine øyrer er dette eit av dei uttrykka som kling særdeles godt på ekte bergensk.
Det er rundt 30 år sidan no. Eg var for første gong på prestane si generalforsamling i vår fagforeining, PF. Vi var samla her i byen, og festkvelden var lagt til sjølvaste Håkonshallen. Hovudtalar til dei mange prestane var den legendariske kyrkjejournalisten i BT, Rolf Tofte. Og hans tema var nettopp dette: «Ka’ sa eg?» Han heldt eit glitrande, tankevekkjande og humoristisk innlegg, der han ikkje minst minna oss prestane som stadig steig opp og ned av preikestolar om av og til å stogge opp og tenkje etter: «Ka’ sa eg?» «Ka’ sa eg?» - eigentleg?

I dette uttrykket ligg det vanlegvis ein litt meir hoverande undertone. Vi vender oss til andre som vi har diskutert med før. Vår advarsel om at det ville gå heilt gale om ikkje akkurat mine ord, mine tankar og mine åtvaringar vart lytta til; den advarselen viste seg å slå til. Det gjekk skeis fordi ingen ville lytta til det eg sa. Då kan det gjere godt å bryte ut i triumf: «Ka’ sa eg?»

Døyparen Johannes hoverer ikkje.
Døyparen Johannes vitnar derimot.

Johannes vitnar om han som kjem mot oss gjennom juledagens mektige evangelietekst. Johannes vitnar om han som er personifiseringa av Ordet. Johannes vitnar om at Ordet kom til oss og vart menneske, eit menneske som kledde seg i kjøt og fekk bustad mellom oss andre menneske. Johannes har sett. Han har sett hans herlegdom; som det står: «- vi så hans herlighet, en herlighet som den enbårne Sønn har fra sin Far, full av nåde og sannhet.»

Om Johannes står det i kap.1,6-8: «Et menneske sto fram, utsendt av Gud. Navnet hans var Johannes. Han kom for å vitne. Han skulle vitne om lyset, så alle skulle komme til tro ved ham. Selv var han ikke lyset, men han skulle vitne om lyset.»
Johannes vitnar om det han har sett og bryt ut: «Det var om ham jeg sa: Han som kommer etter meg, er kommet før meg, for han var til før meg.»

«Ka’ sa eg?» Rolf Tofte formana prestane i landet vårt til å stanse opp og tenkje gjennom det av og til.
«Ka’ sa eg?»
På preikestolen? I samtalen? Den gongen det baud seg ein sjanse til å peike ut over meg sjølv? Ikkje for å hovere, men for å vitne.

Johannes vitnar i alle fall. Han tek tak i det han ein gong har sagt, og han stadfestar: «Det var om ham jeg sa: Han som kommer etter meg, er kommet før meg, for han var til før meg.»

Jesus kom etter Johannes. Bokstavleg tala. Jesus og Johannes, dei to slektningane, sønene til Maria og Elisabeth. Johannes kom først, fødd eit halvt år før Jesus. Johannes var på plass i øydemarka som den siste store profeten med røter også i den gamle pakt allereie før Jesus stod fram, vaksen og klar for sitt eigentlege oppdrag.

I øydemarka tala Johannes om han som skulle koma. Johannes forkynte omvending. Johannes tala om himmelriket som var nær. Johannes døypte med sin omvendingsdåp.

Jesus kom etter Johannes. Likevel var han før han. Johannes rydda vegen for han som skulle kome etter han: «- han som kommer etter meg, er sterkere enn jeg, og jeg er ikke verdig til å ta av ham sandalene. Han skal døpe dere med Den hellige ånd og ild» Matt.3.11

Jesus skulle gå forbi Johannes. Jesus var ikkje berre i ein anna klasse eller ein anna dimensjon. Jesus var av Gud. Jesus var Gud. Han kom frå Gud, mens Johannes, stor som han var, den største av dei som er fødde av kvinner iflg Jesus sine ord, så var Johannes likevel ikkje anna enn eit menneske.

 Døyparen Johannes veit kva han har sagt. Han stadfestar sitt vitnemål og talar heile tida slik at Jesus kjem i sentrum, han som gjev av si overflod til oss - «nåde over nåde» Johannes vitnar om Jesus som kjem med nåde og med sanning.

Men samstundes som Johannes på denne måten, med det han seier, med det han tek opp att av det han har sagt før, maktar å setje Jesus i fokus, så seier også døyparen viktige ord om kven Gud er.
Ingen har noen gang sett Gud, men den enbårne, som er Gud, og som er i Fars favn, han har vist oss hvem han er.

På denne 3.søndagen i openberringstida er det som om døyparen vil dra litt av forhenget som skil det jordiske frå det himmelske til side. Han vil vise oss kven han er, han som kom og som Johannes hadde tala om. Johannes vil også vise oss kven han er, han som Jesus kom frå. For Jesus kom frå Gud, og ingen anna enn Jesus har sett Gud Fader og kan lære oss kven Gud er.

Ein som kan fortelje oss kor grunnleggjande dette eigentleg er, er paven i Roma, Benedikt XVI, eller som han før var kjend som, teologen Joseph Ratzinger. Paven har dei siste åra gjev ut to bøker, begge med tittelen «Jesus fra Nasaret». To viktige fyrlys, grundige, og på mange måtar banebrytanede, for alle som vil trengje inn i den bibelske læra om kven Jesus er.

I innleiinga til den første av bøkene stoggar paven nettopp for dette bibelverset: Ingen har noen gang sett Gud, men den enbårne, som er Gud, og som er i Fars favn, han har vist oss hvem han er.

Paven skriv: «Det er her vi må begynne hvis vi virkelig vil forstå Jesu skikkelse slik vi møter den i NT. Alt som blir formidlet av Jesu ord, gjerninger, lidelser, herlighet, har sin forankring her. Hvis vi utelater dette kjernepunktet, ignorerer vi den egentlige Jesus-skikkelsen. Da blir den motsetningsfylt og i siste instans ubegripelig.»

Og paven held fram: «Jesu lære stammer ikke fra noen slags menneskelig visdom. Den stammer fra hans umiddelbare berøring med Faderen, fra dialogen ansikt til ansikt – fra en som hviler ved Faderens bryst. De er ord fra en sønn.»

Johannes vitnar om Jesus.
Jesus vitnar om Gud.
Johannes såg Jesus og sa også om han: «Se, Guds lam som bærer bort verdens synd»
Jesus som kjem frå Faderens fang. Som har sett Gud, ansikt til ansikt, som den einaste. Han som er full av nåde og sanning, han viser oss også kven Gud er.

Han viser oss kven han er, den Gud som vi i dag møtte gjennom tekstlesinga frå GT der han presenterte seg med det fantastiske namnet «Jeg er» eller «Eg er» som dei fleste av oss ville uttrykkje det.

Han som er, Gud som finst, eksisterer, og er til, gjennom alle tider, frå æve og til æve, som vi seier det i kyrkja; det er denne guddommelege som sender Jesus, og Jesus er den einaste som har sett Gud. Jesus kom for å vise oss dette. For å vise oss Gud Fader, skaparen, den allmektige, han som elskar verda slik at han sender sin einborne son til verda. Jesus kom for å gje oss alt dette. Det som Johannes omtalar som nåden og sanninga.

Han peikar på Jesus. Jesus peikar på Faderen som er. Som er, tvers gjennom alt som hender. Han er, verkeleg og reelt - Skapar, Herre og Allmektig, her hjå oss, og der gislar og terrorramma nordmenn og utlendingar ropar etter meining midt i vondskapen. Det vonde kjem ikkje frå Gud. For han kjem til oss med nåde og sanning.
Han heiter «Eg er» og han er der og skal vere der gjennom drama, død og skrekkopplevingar.

«Ka’ sa eg?»
Når eg no snart stig ned frå preikestolen vil det vere få av dykk som lyttar som vil vere i stand til å hugse kva presten sa.
Langt vitigare er at du hugsar kva Johannes sa. Kva han sa om Jesus.
Johannes sa om Jesus at han kom til oss med nåde. Nåde over nåde. Han sa noko om at Jesus er full av nåde og sanning.

Johannes vitna om Jesus og lærte oss at Jesus viser oss kven Gud er.
Det er ord frå ein son.

Nåde – sanning – Jesus er frå Gud. Gud som er. Nå alt anna ramlar sundt rundt oss.

Vi stoggar der. Det var det eg sa.

Amen